Met andere ogen naar schapen kijken

Schapen vallen ons vaak niet zo op. Ze staan in een weiland, maar veel aandacht besteden we meestal niet aan ze. Wel komen ze nog regelmatig in onze taal voorbij, al is dat dikwijls in negatieve zin; denk maar eens aan de uitdrukkingen schaapachtig kijken en het zwarte schaap zijn. Schapen blijken echter een veel belangrijkere rol te hebben dan we hen toedichten, ze hebben veel invloed gehad op onze samenleving en cultuur. In Een kleine geschiedenis van de wereld aan de hand van schapen (vertaald door Jan Wynsen) laat Sally Coulthard zien waarom schapen zo belangrijk en fascinerend zijn.

Coulthard studeerde antropologie en archeologie aan de universiteit van Oxford. In de afgelopen jaren schreef ze meer dan twintig boeken over natuur, geschiedenis en design. In haar boeken verweeft ze graag meerdere disciplines met elkaar. Dat zie je ook terug in Een kleine geschiedenis van de wereld aan de hand van schapen, waarin ze het verhaal aan de hand van geschiedenis, natuur, antropologie en zelfs literatuur vertelt.

Dat er gekozen is voor een thematische in plaats van een chronologische opbouw, is dan ook zeer passend. In veertien hoofdstukken wordt de rol van schapen in een breed scala aan aspecten toegelicht; van hun rol in kleding en voedsel tot aan hun rol in taal en zelfs in oorlogen. Coulthard weet ontzettend veel over schapen en brengt de vele feitjes met een simpele maar heldere schrijfstijl goed over. Het is jammer dat ze, juist doordat ze zoveel kennis heeft, regelmatig op een zijspoor belandt. Dit maakt het de lezer lastig om echt een rode draad te ontdekken binnen de verschillende hoofdstukken. Het verhaal leest hierdoor minder vlot door, omdat het een hoop denkwerk van de lezer vraagt om de verschillende onderwerpen aan elkaar te verbinden. De opmaak helpt hier ook niet aan mee, door een gebrek aan witregels zijn er binnen de hoofdstukken weinig natuurlijke rustmomenten.

Opvallend is dat Coulthard regelmatig fictieve bronnen inzet om feitelijke informatie te ondersteunen, bijvoorbeeld fragmenten uit Little women en Oliver Twist. Er waren hierbij vast meer betrouwbare bronnen te vinden, dus deze fragmenten moet men waarschijnlijk vooral als een sfeerschets zien. Naast deze fictieve bronnen maakt de auteur ook gebruik van verscheidende feitelijke bronnen, waarvan achterin het boek een uitgebreide bronvermelding is opgenomen.

Het boek heet Een kleine geschiedenis van de wereld aan de hand van schapen. Wie verwacht een goed beeld van de wereldgeschiedenis te krijgen, komt echter wat bedrogen uit. De focus ligt echt op het schaap en de betekenis van dit dier voor de mensheid door de eeuwen heen. Er komt daarbij af en toe wat wereldgeschiedenis voorbij, maar dit is zeker niet de hoofdlijn in het verhaal. Van de wereldgeschiedenis krijg je dus bij lange na geen volledig beeld, van de geschiedenis van de schaap wel.

Een kleine geschiedenis van de wereld aan de hand van schapen is dus een leerzaam boek vol met feiten over deze wollige beesten dat je voortaan met andere ogen naar hen laat kijken.