Hoe jeugdervaringen een leven lang door kunnen werken

Sophie Zeestraten was vijf toen ze, samen met haar vader en broer, haar moeder uitzwaaide voor haar reis naar Denemarken. Met ‘Dag lieverds, een hele fijne week, ik ben er over zeven nachtjes slapen weer!’ nam haar moeder afscheid van hen. Maar na zeven nachtjes slapen kwam ze niet terug, ze had haar gezin verlaten. Het leven gaat door, maar 35 jaar later heeft Sophie een enorme burn-out. Ze ontdekt dat de oorzaak hiervan terugloopt tot in haar kindertijd en dus gaat ze op zoek naar het hele verhaal, om eindelijk in het reine te kunnen komen met haar verleden.

In Moederziel vertelt Zeestraten openhartig over haar zoektocht. Het is een persoonlijk verhaal over hoe onverwerkt verdriet de rest van je leven kan doorwerken. Zeestraten merkt dat het gedrag dat als vijfjarig meisje goed werkte, als volwassene niet langer functioneel is. Altijd maar doorgaan was toendertijd een goede overlevingsstrategie, maar levert haar nu een burn-out op. Ook merkt ze dat ze door vastgeroeste patronen lang niet altijd de moeder is die ze voor haar kinderen zou willen zijn. De erfenis van haar eigen jeugd geeft ze door aan haar eigen kinderen, net zoals haar ouders hun erfenis aan haarzelf doorgaven. Het onderzoeken en onder ogen komen van wat die erfenis precies is, helpt haar om dit patroon te doorbreken.

Als lezer volg je haar zoektocht op de voet mee. Stap voor stap lees je hoe de auteur haar verleden in duikt: eerst aan de hand van familiealbums, daarna door gesprekken met betrokkenen en uiteindelijk door het contact met haar ouders te hervatten en hen beiden hun kant van het verhaal te laten vertellen. Hoofdstukken eindigen soms met een cliffhanger: Wil Zeestraten echt de rest van het verhaal horen? Als lezer blijf je daardoor steeds benieuwd hoe het verder gaat.

Zeestraten heeft als kind een zeer bijzondere gezinssituatie gehad. Lang niet alle moeders verlaten hun gezin als hun kind pas vijf is. En lang niet alle kinderen die door hun moeder verlaten zijn, hebben vervolgens te dealen met een vader die niet in staat lijkt te zijn een fijn gezinsleven aan zijn kinderen te bieden. Beide ouders hebben keuzes gemaakt die weinig rekening met de kinderen hielden en daardoor soms wat egoïstisch overkomen. Het is boeiend om over deze gezinsgeschiedenis te lezen, maar het zal (gelukkig!) voor de meeste lezers weinig herkenning opleveren.

De keerzijde hiervan is dat het voor de meeste lezers vooral een interessant verhaal is om een keer gelezen te hebben, maar meer niet. De situatie van Zeestraten is zo specifiek dat het lastig is om er algemene lessen uit te trekken. Zelf wil ze met haar verhaal de boodschap uitdragen dat het mogelijk is om je te ontdoen van disfunctionerende patronen die je in je jeugd opgebouwd hebt. Juist vanuit haar werk als coach en therapeut had ze deze boodschap meer kracht kunnen bijzetten door de lezer handvatten te geven om dat zelf ook aan te pakken. Ze heeft er echter voor gekozen om het te houden bij het delen van haar persoonlijke ervaringen.

Moederziel laat zien dat onverwerkt verdriet lang kan doorwerken en dat het daarom belangrijk is om dit onder ogen te komen. Het boek laat vooral zien dat dit mogelijk is, maar niet hoe. Het is dan ook vooral een boeiend verslag van hoe Zeestraten haar moeilijke jeugd heeft verwerkt.