Stemmige speurdersroman

Gunnar Staalesen (1947) is een Noorse schrijver die in het buitenland vooral bekend is door de boeken met privédetective Varg Veum. Het eerste boek in de reeks verscheen in 1977. Inmiddels zijn we veertien titels en talloze vertalingen verder en is Varg Veum ook te zien als televisieserie (o.a. bij Canvas).
Het uur van de wolf is de vertaling van het in 1983 verschenen I morket er alle ulver gra (de benodigde Noorse schrifttekens kon ik zo snel niet vinden). Varg Veum sluit in zijn stamcafé vriendschap met Hjalmar Nymark, een gepensioneerde politieman die zich niet los weet te maken van diens politieverleden. Nymark vertelt Veum over een landverrader bijgenaamd Rattengif die de dood van een hoop verzetslui op zijn naam heeft, maar die jaren na de oorlog spoorloos is verdwenen. Dan is er nog de explosie in een verffabriek in 1953 waarbij vijftien doden vielen maar waarvoor niemand verantwoordelijk kon worden gesteld. Wanneer Varg Veum zich voor de zaken begint te interesseren, wordt Nymark aangereden. Veum vermoedt een aanslag, maar de politie gaat uit van een ongeluk. Nymark overleeft de klap en wordt een paar dagen later thuisgebracht. Wanneer Veum zijn nieuwe vriend wil bezoeken treft hij hem dood aan. De doos waarin Nymark alle documentatie van de bovenstaande zaken bewaarde is weg. De politie gaat van een natuurlijke dood uit, maar voor Veum is het nu met recht een erezaak geworden om de raadsels uit Nymarks verleden op te lossen.
Het uur van de wolf is vooral het verhaal van hoofdpersoon Varg Veum, die als ik-verteller het boek draagt. Hoewel Gunnar Staalesen de lezer niet opscheept met veel biografische gegevens krijg je een duidelijk beeld van de hoofdpersoon. Varg Veum is een Philip Marlowe-achtige personage. Alleen maar niet eenzaam, een typische buitenstaander, die kijkt en nergens actief aan deelneemt. Zijn relatie met vrouwen is moeizaam, maar de drank vloeit rijkelijk. Waar Veum van leeft is een raadsel, in ieder geval heeft hij zeeën van tijd voor zijn onderzoek. Gunnar Staalesens held is nogal clichématig. Datzelfde geldt voor de Noorse politie, waar niemand een vin verroert en iedereen vindt dat Veum spoken ziet. Kortom: de ideale voedingsbodem voor een privédetective om zich te bewijzen. De intrige is interessant, genoeg werk aan de winkel dus, maar toch wordt het boek nergens spannend. Dat kot vooral door het lage tempo van de handelingen en het uitblijven van verrassende plotwendingen.
Wat Het uur van de wolf echter toch tot een geslaagd boek maakt is de uitstekende schrijfstijl van Gunnar Staalesen en zijn beschrijvingen van de stad Bergen, het vaste decor voor de Varg Veum-boeken. Bergen is niet bepaald mijn favoriete vakantiebestemming. Het weer is verraderlijk. Regen, mist en zon wisselen elkaar af. Gunnar Staalesen laat de stad leven alsof het een personage is. Mysterieus en duister. Tegelijkertijd is Bergen voor hem de metafoor voor een asociale samenleving waar de rijken de bal binnen de ploeg houden en er voor arme stumpers niets anders op zit dan zich te bezatten. Wat dat betreft is Het uur van de wolf nog steeds een actueel boek. Geen bloedstollende thriller, maar een goed geschreven roman over hebzucht en hypocrisie. En een reis naar Bergen stel ik toch nog even uit.