Diepgang!!

Ik kan me niet herinneren ooit eerder een boek te hebben gelezen waar ik direct na het omslaan van de laatste pagina opnieuw in wilde beginnen - maar 'Gezichten van Glas' doet het 'm. Misschien omdat het over al die dingen gaat waar ik de afgelopen jaren veel over heb gedacht- en in ieder geval omdat het zo goed geschreven is.
Een bekende cabaretier, een ontwikkelingswerker en een kunstenaar komen in hetzelfde huis te wonen. Drie mensen die zich voortdurend afvragen wat het juiste is, die voortdurend hun integriteit en idealisme trachten te bewaken in een wereld van commercie, subsidies en compromissen. Je positie bepalen, daar draait het om, en uiteindelijk beseffen dat jouw positie ook maar een positie is; een van de vele perspectieven van waaruit je naar de wereld en jezelf kunt kijken. Goed en kwaad verdwijnen naar de achtergrond wanneer het gaat om de burgeroorlog in Rwanda en blijkt dat alle hulporganisaties naast altruïstische belangen ook heel andere belangen hebben. Is een kunstenaar die zijn werk uitlegt met een keurig bordje op de muur nog wel geëngageerd - of maakt hij een knieval voor de commercie? Wat is de taak van een cabaretier: een verhaal vertellen dat de mensen weer met hoop naar huis laat gaan, of toch vooral zijn eigen ego door applaus op laten zwellen in het besef dat hij ook maar verhaaltjes vertelt; een acceptabele samenvatting van de wereld waarmee we weer een nachtrust winnen, maar die nergens aan de èchte wereld recht doet? Over al deze vragen (en nog veel meer) weiden de personages uit, terwijl de roman naar een daverend slotakkoord dendert (want er gebeuren dus ook nog dingen, jawel, zeker wel!).
In de drie hoofdpersonen zijn kenmerken van BN-ers te herkennen, in ieder geval zag ik in Gilbert Hans Teeuwen (de Jazz) en Youp van 't Hek (de columns en de 'geëngageerdheid') terug, en mogelijk Joost Zwagerman in Jonathan. Waarschijnlijk is er veel meer dat ik mis.
Hilarisch vond ik de kunstprojecten van Jonathan en de kritiek op de media en de kunstwereld. Vooral het project met de paspoppen zou wat mij betreft bewaarheid mogen worden. Daarnaast is duidelijk dat de schrijver ontzettend goed heeft nagedacht over dit boek. De drie perspectieven en de manier waarop ze zichzelf steeds proberen te verantwoorden voor hun keuzes, steeds de juiste manier van leven proberen te vinden en steeds alles weer op zijn kop terecht komt, is heel erg sterk gedaan en ontzettend actueel in onze door informatie overspoelde wereld.

Keuzes maken, maar wat zijn de juiste keuzes en hoe definiëren mij die als mens? Uiteindelijk zijn er geen juiste keuzes, alleen keuzes die hoe dan ook een wit kadertje rondom je 'zelf' zetten. Posities nemen we allemaal in en dit boek maakt feilloos duidelijk hoe arbitrair dat allemaal is. Het is de diepgang waar ik al een tijd naar zocht, maar die Lieuwma ijzersterk op papier weet te zetten. Wat rest is de vraag waarom niet iedereen met mij dit boek aan het bejubelen is (dit is de tweede geschreven recensie op Goodreads, terwijl het boek al twee jaar uit is...). Kies in het geval je dit stukje leest dus een keer niet voor een van die bekroonde titels van de afgelopen jaren (de meeste vallen tegen, echt), maar trek 'Gezichten van Glas' van een plank. Een heel erg sterke roman!