Een intiem portret op een groot canvas, geschiedenis wordt tastbaar en herkenbaar

Deze recensie werd eerder gepubliceerd op mijn blog GraagGelezen.

Frits Bosch weet in 'De Jutter' op beklijvende wijze een persoonlijke geschiedenis te verweven met de grote lijnen van de Nederlandse geschiedenis in de 19e eeuw. Dit was de eeuw waarin o.a. de eerste grondwet verscheen en de slavernij werd afgeschaft. Door zijn onderzoek naar zijn voorouders wordt de lezer meegenomen op een reis door de tijd, waarin we kennismaken met de wereld van zeevaarders, koloniale ambities en de sociale onrust van een tijdperk in transitie.

Wat dit boek bijzonder maakt, is de manier waarop Bosch het grote verhaal klein maakt. Door te focussen op het leven van zijn oudvader, Paulus Bosch, ook wel Pauw genoemd, krijgen we een intiem portret van een man die worstelt met de uitdagingen van zijn tijd.
Paulus' leven, van zeeman tot huizenhandelaar, is een microkosmos van de veranderingen die Nederland doormaakt. Tegelijkertijd plaatst Bosch deze persoonlijke geschiedenis in een bredere context, waardoor we een beter begrip krijgen van de impact van gebeurtenissen als de afschaffing van de slavernij en de industrialisatie op het leven van gewone mensen.

“Ben laat weten dat hij heel blij is met zijn werk als sjouwerman voor het Marine Etablissement. Wanneer Pauw zijn oom even voor zich alleen heeft, laat hij hem vol trots de enorme voorraad bouwmaterialen zien die hij de afgelopen jaren heeft verzameld. Voor de buren heeft hij een paar timmerklussen gedaan en mag hij een deel van hun binnenplaats gebruiken voor de opslag van hout.
De volgende dag maken de mannen samen een lange strandwandeling. Pauw vertelt Dirk over zijn toekomstplannen. Hij wil graag een huis bouwen, trouwen met een lieve vrouw en veel kinderen krijgen, dus het huis moet groot genoeg zijn.”

'De Jutter' is meer dan alleen een familiegeschiedenis. Het is een sociaal-historische roman die ons aan het denken zet over de complexiteit van het verleden. Bosch schuwt de moeilijke onderwerpen niet en beschrijft openhartig de keerzijden van de koloniale ambities en de sociale ongelijkheid die in die tijd heerste.

‘De Jutter’ is een aanrader voor liefhebbers van historische romans en iedereen die geïnteresseerd is in de Nederlandse geschiedenis: het boek is goed geschreven en leest als een trein.
Bosch biedt een verfrissende kijk op een periode die vaak vanuit een meer politieke of economische invalshoek wordt belicht. Door de focus op het leven van Paulus Bosch wordt geschiedenis tastbaar en herkenbaar.
Maar we mogen het persoonlijke niet uitsluiten, want de familierelaties worden op de proef gesteld wanneer hij na zijn overlijden een flinke erfenis nalaat.

“Ze betreden de klein ruimte en zijn met stomheid geslagen over wat ze daar aantreffen. Op een paar schragen staat een langwerpige kist van juttershout, waarvan de krom geslagen spijkers verraden hoeveel moeite het Pauw heeft gekost om deze in elkaar te zetten.
‘Hij heeft zijn eigen doodskist getimmerd,’ roept Elisabeth overstuur uit.
Wanneer ze de deksel met piepende scharnieren hebben geopend, vinden ze een map met paperassen en een gesloten envelop van notaris Hattinga Raven met in het briefhoofd het woord ‘testament’.”

'De Jutter' is een indrukwekkend boek dat zowel emotioneert als informeert. Frits Bosch heeft met dit boek een waardevolle bijdrage geleverd aan de Nederlandse historiografie. De aanwezige illustraties completeren het verhaal.
Ik heb ‘De Jutter’ graag gelezen.