De leerzame weg van de mensheid. Van hel tot hemel

Deze recensie is eerder een boekbespreking, en zit daardoor vol spoilers. Dit ter waarschuwing.

De gehele titel van dit boek, uitgegeven door Business Contact in 2010, luidt De essentie van vrouwelijk leiderschap. Omgaan met de spanning tussen persoonlijke ontwikkeling en sociale rollen geschreven door de psychologe en theologe Dr. Karin Jironet. Haar studie van Dante, de psychoanalyse en vrouwelijk leiderschap leidt tot de conclusie dat de mondiale machtsverschuiving die op dit moment plaatsvindt aanleiding geeft tot een geheel nieuwe invulling aan het idee van leiderschap in bedrijven. Van ‘mannelijk naar vrouwelijk’ leiderschap, van ‘piramide-structuur naar web’. Jironet omschrijft als volgt: “Het nieuwe leiderschap bevindt zich in het middelpunt van een netwerk, geeft leiding aan complexe processen, is gericht op verbinding in plaats van uitsluiting, maximaliseert voordelen voor alle partijen (p. 174)”. Ook al heb je als lezer geen leiderschapsambities of ben je mannelijk, toch heb je veel aan de gegeven informatie die vanuit de symboliek van Dante’s Louteringsberg praktisch vertaald wordt naar deze tijd, omdat wij allen leiding geven aan en verantwoordelijkheid dragen voor ons eigen individuele levensverhaal.

Dit boek ben ik op het spoor gekomen door mijn nieuwsgierigheid naar de vrouwelijke essentie. Als de wereld een vorm en inhoud heeft dan lijkt deze op de Louteringsberg van Dante. Het verhaalt de worsteling van het individu om zich een weg naar de top (de hemel) te banen, terwijl de persoon heen en weer geslingerd wordt door de polariteiten van het leven. Het is zaak om je bewust te worden van je plek in het ‘hier en nu’. Weten op welk ontwikkelingsniveau van de Louteringsberg jij je bevindt of juist klem of in de put zit. Om de weg naar boven succesvol af te leggen kan je niet zonder een gids. Iemand die de weg al eerder afgelegd heeft. Zonder de leidraad van een wijze loop je als mens onherroepelijk vast in je eigen valstrikken.

Volgens Dante kun je niet om die confrontatie met je eigen verleden heen om jezelf en je wereld van verouderde systemen te bevrijden. Er bestaat geen uitgestippelde kaart. Jironet vermeldt: “De vrijheid is te danken aan het eenvoudige feit dat er geen, of veel minder, energie wordt verspild aan innerlijke conflicten en conflicten met anderen.”

‘Zonde en deugd’, die Dante op zeven niveaus op de Louteringsberg tegen over elkaar stelt staan representatief voor ons idee van goed en kwaad. Of van ‘verlies’ of winst’ vanuit het bedrijfsleven gezien. Tijdens de levenslessen leer je als mens de polen tegen elkaar uit te middelen. Zodra er ’te’ voor staat, wanneer de persoon ’te goed’ (te deugdig) of ’te kwaad’ (te zondig) is stagneert de groei. Weten hoe jouw persoonlijke ’te’ er uit ziet, wanneer deze in welke situaties opspeelt en hoe je die kunt compenseren door middel van tegenovergesteld gedrag leert je tevens andermans ’te’ herkennen en ontwapenen. Het bevrijdt de wil.

Ik lees ter directe info: “In Louteringsberg worden alle zonden en deugden verklaard vanuit hun relatie met de liefde, de weg van het hart. Dat is interessant voor vrouwelijke leiders en vrouwelijk leiderschap, omdat dat hoofdzakelijk op relaties is gericht (p. 22).” Het is de weg van de hel naar de hemel. “Louteringsberg bestaat uit drie delen, die elk verbonden zijn met drie verkeerde benaderingen van de liefde. Op de eerste drie omgangen wordt boete gedaan voor ‘verkeerd gerichte liefde’ of ‘liefde voor het kwaad dat de naaste treft’: trots, afgunst en woede. De middelste zonde, de vierde zonde, staat voor ‘onvolkomen liefde’: traagheid. Op de drie bovenste omgangen wordt boete gedaan voor ‘overmatige liefde voor inferieure zaken’: hebzucht, gulzigheid en lust.” (p. 29)

De zonde in balans brengende deugden zijn van beneden naar boven achtereenvolgens: bescheidenheid, gulheid, zachtmoedigheid, ijver, vrijgevigheid, gematigdheid en kuisheid. Wanneer je het boek met zorg leest, besef je dat het ook zonde is om eenzijdig slechts deugdelijk te leven. Daar creëer je een valse persoonlijkheid mee en daarmee loop je net zo vast in je ontwikkeling dan door eenzijdig ‘zondig’ te leven. Zonde en deugd is onze hele berguitrusting om van onderaf aan je succesvol door het leven heen te bewegen. Boven aangekomen zijn niet alle zonden en deugden als sneeuw in de zon verdwenen. De dualiteit blijft ons werkkapitaal. Wel is het een opluchting te weten dat wanneer je eenmaal de hele weg van beneden naar boven hebt afgelegd, je nooit meer van voren af aan en opnieuw hoeft te beginnen.

Op diverse plekken in het boek benadrukt Jironet dat ze het nieuwe leiderschap ‘vrouwelijk’ noemt, niet om opnieuw een machtsstrijd tussen vrouw en man te ontketenen, maar omdat de nieuwe waarden van belang voor mondiale groei in essentie vrouwelijk is en de heersende huidige structuur in essentie nog steeds mannelijk. Het betekent dus zeker niet dat uitsluitend een vrouw een bij deze tijd passend leider kan zijn.