Vliegen in de wereld van jongeren

Van Paulien Weikamp, die nooit gedacht had dat ze schrijfster zou worden, verscheen in 2022 toch haar debuut Vliegen, een jeugdboek, bij uitgeverij Querido. Een verhaal over tieners en hun liefde, angsten, veranderingen en problemen.

Umut woont bij zijn ouders en twee broers. Toch is hij meer op straat te vinden dan thuis, tot ergernis van zijn ouders. Wanneer joyriden met vrienden fout uitpakt en hij een baantje aanneemt dat hem nauwelijks iets oplevert, bevindt Umut zich langzaam in een neerwaartse spiraal. De vrienden met wie hij rookt en drinkt zijn lang niet zo betrouwbaar, zeker als ze van hem eisen om het criminele pad op te gaan om hun terug te betalen. Tijdens zijn werk ziet hij steeds vaker een prachtig roodharig meisje op wie hij langzaam verliefd wordt. Maar is zij wel goed voor hem en hij voor haar? Wanneer het van beide kanten lijkt te klikken, weet Umut het zeker: Linda kan zijn redding worden.

Hoofdpersonage Umut leeft van dag tot dag. Er heeft zich van alles afgespeeld in zijn leven, maar daar laat Weikamp in het begin weinig over los. Eerst staat de vrijheid en de jeugdigheid van hem en andere personages centraal. De vrijheid die Umut ervaart tijdens het opzoeken van grenzen is mooi neergezet, maar geeft tegelijkertijd ook weer hoe snel hij de fout in kan gaan waarmee hij zichzelf weer beperkt. Zo geniet hij van een avondje joyriden dat als een fiasco eindigt waardoor hij vervolgens alles op alles moet zetten om verborgen te houden dat híj zijn vaders auto in de prak heeft gereden.

Naarmate het verhaal vordert, blijkt Umuts verleden een stuk duisterder te zijn dan je in eerste instantie zou denken. Zo komen er bij hem en het meisje op wie hij verliefd wordt, Linda, redelijk aangrijpende gebeurtenissen aan bod. De manier waarop dit vanuit een jeugdig perspectief wordt verteld, maakt het zelfs nog wat schokkender. Want hoe jonger ze zijn, hoe gemakkelijker te beïnvloeden door volwassenen en zo zijn de kinderen sneller geneigd hun woorden te geloven. Wetende waar de problemen vandaan komen, maakt dat elementen zoals schuldgevoel en zelfbeschadiging nog wat intenser overkomen.

Het meest aangename uit het boek is de manier waarop Umut naar de wereld kijkt. Want ondanks dat er vrij heftige thematieken worden besproken, blijft zijn kijk op de wereld ongedwongen en soms zelfs geromantiseerd. Zo kan hij zich wel eens verliezen in een moment waarbij zijn gedachten dan met hem aan de haal gaan. Dat zijn ook de stukken waarin Weikamps prachtige schrijfstijl goed naar voren komt.

‘Ilyas en ik speelden astronautje als mama de dekens uitklopte. Het zonlicht verlichtte al het opgeklopte stof en dan leek het net de Melkweg. Wij dansten tussen de sterren en mama klopte net zolang door tot ze allemaal verdwenen waren. Dit meisje had de Melkweg altijd bij zich, op haar hele lijf.’

Ilyas, Umuts tweelingbroer, brengt de nodige diepgang met zich mee. Want de band die zij vroeger hadden, veranderde plots na een heftig incident. Maar de afstand die tussen hen voelbaar was, lijkt gaandeweg te verkleinen, door mooie en kleine contactmomenten tussen de broers. En doordat de focus niet alleen op Umut ligt, ondanks dat het verhaal volledig vanuit zijn perspectief is verteld, voelt het compleet.

Er wordt ook aandacht besteed aan diversiteit. Zo is Umuts vader Turks, getrouwd met een Nederlandse vrouw en wonen ze in een wijk met veel verschillende nationaliteiten. Dit zorgt voor de nodige onrust en een milde dreigingsfactor. De omgeving wordt niet letterlijk beschreven, het wordt vooral gevormd door de andere personages, zoals de verschillende situaties waarin Umuts collega’s zich bevinden, Linda’s gezinssituatie en het losbandige gedrag van zijn vrienden.

Wanneer het einde van het verhaal nadert, wordt er naar een climax toegewerkt. Die heeft wel een tijdje op zich laten wachten. De spanning wordt dan nog even opgebouwd, er dienen belangrijke beslissingen genomen te worden met alle mogelijke gevolgen van dien. Wat het uiteindelijk allemaal met zich meebrengt wekt nieuwsgierigheid en focust op de belangen van keuzevrijheid en vriendschap.

In Vliegen staat het leven van jongeren centraal en komt hun impulsiviteit, hun volgdrang maar ook hun wonderbaarlijke manier waarop ze de wereld ervaren echt tot leven.