Vier sterren vanwege de prachtige sfeer

In De uitweg van Scott Philips loop de demente Gunther Fanhstiel weg uit het verpleegtehuis waar hij is opgenomen. Hij bezoekt allerlei plekken in zijn oude woonplaats en daarbij wordt beetje bij beetje het verleden van Gunther, vroeger politieman, in kaart gebracht. Tegelijkertijd maken we in het boek kennis met Gunthers echtgenote, stiefzoon, een rechercheur, Sally en Loretta, die allen op zoek naar Gunther en tegelijkertijd een verhaal met hem delen uit het verleden. Daarnaast wordt er in het boek af en toe middels een flashback teruggegaan naar 1952, waarin enkele gebeurtenissen hebben plaatsgevonden die uiteindelijk alle verhaallijnen aan het eind laten samenkomen. De achterflap van het boek vermeldt dat Gunthers verborgen geld het grote mysterie is dat centraal staat, andere gebeurtenissen in het verleden van Gunther blijken echter nog een grotere rol te spelen in het verhaal. Het zou zonde zijn deze hier te vertellen, maar Gunthers leven en levens van anderen zijn hierdoor grotendeels gekleurd.

Het verhaal is doorspekt met sappige anekdotes uit het verleden met prachtige sfeerbeschrijvingen van Gunthers vergeetachtigheid, de omgang van de (niet al te slimme) mensen met elkaar, louche sekstenten en hotels, verzengende hitte, sappig vechtpartijen en veel, veel drank. Dit is tegelijkertijd het sterkste aspect van dit boek: prachtig sfeertje, maf en grappig. Het sfeertje deed mij denken aan films van de gebroeders Coen als ‘Fargo’ of ‘The Big Lebowski’. De Amerikaanse samenleving op zijn smalst, met suffe, rare mensen met als enig doel in het leven geld, seks, drank en vechten. Verder speelt de omgeving steeds een grote rol in het verhaal. Mooi beschreven is ook de triestheid van Gunthers dementie. Hij leeft duidelijk in het verleden, heeft geen korte termijngeheugen meer en aan het eind haalt hij heden en verleden volledig door elkaar.

Ik heb echter twee opmerkingen bij dit boek, welke misschien meer bij de uitgever liggen dan bij de schrijver. Het boek bouwt voort op het eerste boek van Philips (heb ik overigens niet gelezen) waarin Gunther het geld vindt. Dat dit zo is, weet ik eigenlijk alleen via de achterflap. De achterflaptekst verraadt (te)veel en zet je tegelijkertijd op het verkeerde been wat betreft de inhoud. Dat is erg jammer. Verder vermeldt de voorkant van het boek de door Anthos sterk gepropageerde titel ‘literaire thriller’. Dit boek is volgens mijn persoonlijke standaarden absoluut geen thriller. Literair: ja, maar een spannende page-turner die toewerkt naar een einddoel: nee! Het is een anekdotisch verhaal, met prachtige sfeerbeelden en metaforen, maar ik vraag me eerlijk gezegd wel een beetje af of het bij Crimezone thuis hoort. Daarom zit ik te dubben met mijn sterren. Toch maar vier sterren vanwege de prachtige sfeer, al zouden het er stiekem minder zijn als ik het exclusief als thriller moet beoordelen.