Een overweldigende leeservaring
Hoe schrijf je een recensie over een boek dat geen begin en geen eind kent, dat geen enkele structuur biedt, dat zich afspeelt in een wereld met een overvloed aan informatie, dat het verhaal vertelt van - en door de ogen van - een hoofdpersoon die niet alleen onbetrouwbaar lijkt maar ook in warrige, ellenlange uitgesponnen zinnen en eindeloos herhalende bewoordingen zijn duistere gedachten over de zinloosheid van het menselijk bestaan over je uitstort, een boek waarin niets zeker is behalve dat de wereld totale chaos is en dat er geen betekenis is, dat in de eerste plaats een overweldigende leeservaring is, maar je totaal overdondert en uitgeput achterlaat.
De Hongaarse Lásló Krasznahorkai (1954) is schrijver van romans, novelles, korte verhalen, essays en scenario’s. Hij heeft meerdere literaire prijzen gewonnen waaronder in 2015 de Man Booker International Prize voor zijn gehele oeuvre. Tot nu toe zijn er vier romans van hem naar het Nederlands vertaald. Oorlog en oorlog (1999) is als laatste vertaald en staat op de shortlist voor de Europese Literatuur Prijs 2023.
Oorlog en oorlog (2022) is het tot nu toe laatst vertaalde boek waar de schrijver aan begon in 1992 en dat in 1999 werd uitgegeven. Dit was een periode van grote onrust in Oost-Europa door het vallen van de Berlijnse Muur en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.
Het verhaal
Korin, een 44 jarige archivaris in het plaatsje Rákosrendezö, zo’n 220 km ten zuidoosten van Boedapest, heeft een manuscript ontdekt . Een ontdekking die, daarvan is hij vurig overtuigd, van belang is voor de hele mensheid. Hij besluit in actie te komen en moet daarvoor op reis in een wereld waarin hij “door een verschrikkelijke rijkdom wordt overvallen, omdat hij vanaf die tijd wist dat alles wat bestaan had nog steeds bestond en onverwacht op een plek van een enorme zwaarte belandde, vanwaar je goed kon zien……tja, waar moest hij beginnen, verzuchtte hij, dat Zeus bijvoorbeeld nog steeds bestond en alle Olympische goden nog steeds leefden”….
De dwaaltocht door deze wereld en de onthulling van de inhoud van het manuscript zijn de twee hoofdlijnen van het verhaal. Ze zijn op een knappe manier met elkaar verweven waardoor de constructie van ‘een verhaal in een verhaal in een verhaal’ ontstaat en er een omgekeerde spanningsboog ontstaat.
Het vertelperspectief ligt hoofdzakelijk bij Korin die in ellenlange zinnen die soms meerdere bladzijden beslaan, op een omslachtige manier, zichzelf voortdurend onderbrekend, vertelt met een gedrevenheid alsof de duivel hem op de hielen zit.
“Hij zakt steeds dieper weg in zijn angst, en vanwege zijn angst in zijn verhaal, dat, in alle eerlijkheid, vanaf het allereerste ogenblik geen enkele structuur had, niets waarmee het de aandacht op zichzelf had kunnen vestigen, alleen zijn ritme, en zijn ….. overdaad, want hij wilde alles tegelijk vertellen, aangezien alles ook tegelijk in hem aanwezig was, alles wat met hem gebeurd was”
Wil je weten wat er met dat manuscript aan de hand is, dan kun je niet anders dan meegaan, je overgeven aan de gedachten van Korin en de wereld door zijn ogen bekijken. En dan blijk je gevangen, gevangen in het hermetische wereldbeeld van Korin waarin elke structuur ontbreekt omdat de wereld slechts bestaat uit totale chaos, het leven geen enkele zin heeft en de mens gedoemd is tot eeuwige herhaling.
Het valt niet mee om dit als lezer tweehonderdvijfendertig pagina’s lang vol te houden want behalve verhaalstructuur, schrijfstijl en perspectief zet de schrijver legio stijlelementen in om zijn verhaal kracht bij de zetten.
Zo speelt hij voortdurend met tegenstellingen, herhalingen en spiegelingen, wordt je als lezer geconfronteerd met een overvloed aan informatie en symboliek, en speelt er op de achtergrond nòg een verhaal mee.
Ik voelde me compleet overweldigd door dit boek. Naast bewondering voor de uitermate knappe constructie riep deze tegelijkertijd onmacht en frustratie op wat geconcentreerd lezen bemoeilijkt.
Dat is jammer, want de schrijver heeft naar mijn mening wel degelijk wat te melden. Het centrale thema draait om de vraag waarom elke beschaving uiteindelijk ten onder zal gaan.
Het antwoord van de schrijver stemt misschien niet tot vrolijkheid, maar die boodschap wordt wel met ironie en in een bijzondere vorm gebracht.
Een aanrader voor de lezer die van een filosofische uitdaging houdt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Miranda
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
