Verrassende reisroman
Ik las eens in een interview met een literair agent dat ingestuurde manuscripten vaak beginnen met een personage op reis, maar dat die scènes een eerste redactieronde niet altijd overleven omdat eenzelfde boekopbouw op den duur niet meer interessant is. In De sprong is M. op de eerste bladzijde wel onderweg. In feite blijft ze het hele verhaal op reis, zij het onbedoeld.
Eerst gaat ze met de trein vanuit haar thuisland naar een literair festival in een buurland. Herkenbare gedachtes over gekochte broodjes en koffie passeren, evenals het aanschouwen van medepassagiers. De actualiteiten van 2023 omtrent geopolitiek komen in de alinea’s geslopen. M. is voor het festival gevraagd om duiding te geven aan de literatuur in haar thuisland dat ze verder ‘het beest’ of ‘monster’ noemt, omdat het een ander buurland is binnengevallen en er de inwoners vermoordt.
Ooit had M. haar leven nog onder controle gehad, of althans dat dacht ze, en toen was het begrip van hoe het beest in elkaar zat van het grootste belang. Daartoe bezat ze enige kennis en ze probeerde de gewoontes van het beest en zijn mogelijke bedoelingen te analyseren, maar die groeiden parallel met haar mee zodra ze iets genoteerd had.
Het is duidelijk dat ze zich niet meer helemaal op haar gemak voelt tussen mensen, vooral als die zich hardop afvragen waar ze vandaan komt. Krijgt ze medelijden of boosheid als ze een eerlijke reactie geeft? Taal vormt een sleutel of blokkade tot een andere omgeving.
De overstaptrein komt niet aan, er wordt moeizaam contact gelegd met de festivalleiding die belooft haar in een grensplaats op te pikken. Daar gaat ze mee met een taxichauffeur; later komt de lezer er tegelijk met haar achter dat hij haar naam helemaal niet heeft herkend en dat er eigenlijk niemand voor haar klaarstond. Terug naar die grensplaats dus, met een telefoon die leeggelopen is en de oplader is kwijt, en M. voelt zich verlost van verplichtingen. Onbereikbaar voor iedereen, blijkbaar niet echt gemist door anderen, waarom dan niet dingen doen die ze in fantasieën over zulke scenario’s heeft gedaan?
Dus boekt ze een hotel, volgt willekeurig een persoon op straat om gewoon ergens te stranden, zegt weinig en drinkt koffie.
Identiteit is een thema, zelf keuzes (durven) maken ook. Het verhaal doet bij vlagen absurdistisch en filosofisch aan, door de plot maar ook door stijl. Op enkele plaatsen zet auteur Maria Stepanova plots “ons verhaal” neer, alsof ze zich op dat moment aan de lezer toont als de échte hoofdpersoon.
Een andere lezer op de site Goodreads heeft uitgezocht dat Stepanova inderdaad een deels autobiografisch verhaal schreef. De sprong kun je zien als een voorbeeld van Russische exilliteratuur, zonder dat de naam van het land ergens genoemd wordt.
Graag gelezen, goed vertaald door Jan Robert Braat, leest het ook!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Mireille
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
