Schoolreisje in alle ernst

Omslag en titel samen maken in één tel duidelijk waar dit over gaat: spullen brengen naar Oekraïne. Ter ondersteuning van de militairen die hun land blijven verdedigen, op het moment van boekverschijning twee jaar lang.

Jelle Brandt Corstius (JBC) beschrijft hoe hij al een tijd een eigen podcast ‘Voordat de bom valt‘ van tien minuten vult, eerst dagelijks, vervolgens wekelijks. Hij vond het belangrijk om verslag te doen van een oorlog die geïnitieerd is door het land waar hij een tijd gewoond heeft maar niet meer naar terug zal kunnen. Hij doet echter te weinig naar eigen zin; dan komt er een telefoontje van Jaap Scholten. Of hij mee wil werken aan een hulpgoederenkonvooi naar Oekraïne, iets waar Scholten zich vanaf het begin van de oorlog mee bezig houdt. (Lees daarover in Jaap Scholten – Drie zakken dameskleding, twee cakes Kyiv en een sniper) Schrijver Tommy Wieringa gaat ook mee (in september 2024 zal hierover Konvooi verschijnen), net als enkele andere oud-correspondenten en mannen die Oekraïne een warm hart toedragen.

Dat ze met een groep mannen op pad gaan en dat dat -dus- inhoudt dat de zaken organischer verlopen omdat er minder overlegd wordt dan wanneer er vrouwen mee zijn, wordt door JBC in de eerste bladzijden iets te veel benadrukt, net als de schoolreisjesachtige sfeer. De naam van de appgroep draagt er ook niet aan bij (‘Schoolreisje’) maar tegelijk toont dit de serieuze inslag van de tocht: om ondanks genomen voorzorgsmaatregelen eventuele buitenlandse meelezers om de tuin te leiden.
Toch is het goed dat JBC zijn gedachten voor en tijdens de reis beschrijft. Zoals hij terecht opmerkt “is tachtig jaar kennelijk genoeg om te vergeten dat een democratie, je onafhankelijkheid, een rechtsstaat niet iets is wat je voor lief kunt nemen. Dat je waakzaam moet zijn voor elke bedreiging. Dit acute gevoel van gevaar ontbreekt bij de Nederlanders.”

Ook al is JBC door de organisatie van het konvooi (Scholten is goed voorbereid) doordrongen van het belang ervan, de ernst neemt echt toe als ze de Oekraïense grens naderen. Eerste keren luchtalarm doen hem anders kijken naar het straatbeeld. Daarna went het en “dat is nog het ergste”. Wanneer de groep Lviv, Kyiv en andere plaatsen aandoet, vallen JBC details op die overeenkomen met het leven in Rusland en die hem van Eurazië lieten houden. De correspondent in hem beseft dat zijn relatie met het grote land echt over is (en daarmee zijn neutraliteit in verslaggeving) en probeert aan de klinkerverandering in de taal te wennen.
In een nawoord volgt een bericht hoe het de stichting van Scholten is vergaan en geeft JBC tips om verder te lezen en te luisteren.