Zwarte vlinders

Op het omslag abstracte vlammen die direct de aandacht trokken. Tijdens het lezen weet je dat het de Nationale Bibliotheek van Sarajevo is die in 1992 in vlammen opgaat. Bovenin hadden drie kunstenaars, een Servische, Bosnische en islamitische, een atelier toegewezen gekregen als symbool van gezamenlijk leven en kunst maken.

Hoofdpersoon Zora was een van die drie kunstenaars. De lezer stapt in haar leven op het moment dat ze ’s ochtendsvroeg met haar man Franjo in de tram onderweg is naar haar moeders appartement. Een familie heeft er bezit van genomen terwijl zij tijdelijk bij hen inwoont om aan te sterken. Het blijkt in dat voorjaar gemeengoed, vele families zijn op drift geraakt omdat elders in de nieuwe Republiek Bosnië-Herzegovina rellen zijn uitgebroken.

Ze besluiten haar met Franjo naar hun dochter in Engeland te sturen, zodat Zora tegelijk nog geld kan verdienen. Maar dan wordt de burgeroorlog heviger en wordt Sarajevo onder vuur genomen. De inwoners kunnen er niet meer uit, het vliegveld komt na sluiting onder toezicht van de VN te staan, alle contact met de buitenwereld wordt afgesneden. Sluipschutters op straat, flats die half onbewoonbaar raken, voedsel dat opraakt en vervolgens voedseldroppings. De winter is nog niet eens begonnen, maar de bewoners (van verschillende nationaliteiten) in Zora’s flat proberen het met elkaar te rooien. Tot de brand in de bibliotheek uitbreekt en de bladzijden als zwarte vlinders door de lucht vliegen, dan verliest Zora de moed.

Ik vond het een mooi en bijzonder verhaal dat authentiek aandeed. Dat klopte, uit het nawoord blijkt dat Morris het verhaal heeft gebaseerd op dat van gevluchte familieleden en anderen die ze geïnterviewd heeft. Ook was de inhoud grotendeels nieuw, als kind van net na die tijd. Dat Joegoslavië uiteenviel en er in de jaren erna meerdere VN-missies heen gingen is bekend, maar veel meer wist ik er niet over. Non-fictie is er wel, maar romans zijn nog niet talrijk. Als iemand tips heeft?