Een historische roman van grote klasse
Frans en Jan Bosbeeck heten ze, de criminele Gebroeders B., geboren in de tweede helft van de 18e eeuw in Antwerpen. Het gezin is arm, de tirannieke vader sterft jong en de tweeling wordt geacht voor het gezin en voor zichzelf te zorgen. Ze gaan in de leer bij Moyse Jacobs die hen de fijne kneepjes van het dievenvak bijbrengt. Amateurs met mazzel, noemde hij de jongens. Zij luisterden gretig naar de lessen van Jacobs.
'Je moet geen mazematten* plegen op de plek waar je woont, maar alleen elders.'
Dat was een wet van hem, iets heiligs, vertelt zijn dochter Rebecca. Als het misloopt heb je immers getuigenissen nodig, van buren bijvoorbeeld, over je gedrag.
Bosbeeck is weliswaar de geboortenaam van de heren, maar meestal heten ze anders. Vooral Jan wisselt noodgedwongen vaak van naam. Frans en Jan zijn slim en zien er goed uit. Lang, slank, bruin haar en lichte ogen. Voor wie nu denkt dat Steffie van den Oord dit allemaal bedacht heeft, dat is niet het geval. De tweeling heeft echt bestaan en de schrijfster heeft diepgravend onderzoek verricht naar hen en hun daden. Daarbij heeft ze ook het signalement aangetroffen in gerechtelijke stukken. Het geeft het verhaal extra cachet.
De bendes van de Bosbeecks, de Noord-Brabantse en de Hollandse, maakten onderdeel uit van de Grote Nederlandse Bende. Er zijn veel archiefstukken bewaard gebleven, zoals valse paspoorten, getuigenverklaringen, signalementen, arrestatiebevelen, maar ook brieven en inspectierapporten van inbraken.
De brieven van Marianne, later de vrouw van Jan, hebben een heel bijzondere rol gespeeld. Toen Jan en Marianne elkaar ontmoetten, was zij net weduwe. Haar vader, een eerzaam burger, zou een huwelijk nooit goedkeuren. Het stel schreef daarom samen brieven, die de vader ervan moesten overtuigen dat zij elkaar al kenden voor Mariannes huwelijk. Ook deze brieven zijn bewaard gebleven.
Met recht kunnen we spreken van een historische roman. Steffie van den Oord heeft als het ware een weefwerk gemaakt, waarbij de schering historisch is en de inslag de roman. Het geeft het boek een grote authenticiteit. Het is ook spannend. De werkelijkheid is weer eens sterker gebleken dan de stoutste fantasie. Zoals de schrijfster zelf in een interview zegt:
'Als ze in deze tijd geleefd hadden waren ze vast uitgenodigd voor College Tour.'
Het verhaal wordt niet chronologisch verteld en er wordt gebruik gemaakt van een wisselend perspectief. Zo weten we hoe Marianne over Jan denkt, maar ook via Jan, dat zijn vrouw niet alles over hem weet. Van de andere vrouwen in zijn leven weet zij niks. Een vondst is ook om Rebecca, ooit geliefde van Frans en dochter van leermeester Jacobs, tijdens een lange tocht in een koets te laten vertellen over Frans en wat er allemaal is misgegaan. Het boek geeft ook een prachtig inkijkje in het dagelijkse leven van die tijd. Het nette burgerlijke gezin van de klokkenmaker, het landhuis van de edelman, waar Frans een zeepfabriek start, maar ook een armelijk huis in Amsterdam en de rosse buurt van Hamburg komen aan bod.
Met veel empathie en een vlotte stijl heeft Steffie van den Oord hier weer prachtig werk geleverd. Hopelijk blijft ze zoeken naar verhalen uit het verleden en krijgen wij in de toekomst nog meer moois van haar te lezen.
*Mazemat is Antwerps voor een overval die nog het meest op een ramkraak lijkt. Onderweg haalt de bende een boom om, waarmee de voordeur wordt geramd.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Miriam Vaz Dias
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
