Labora et Amare, levensmotto van twee bijzondere vrouwen
Werk en Liefde, beter is Fair Play niet samen te vatten. Jonna en Mari, de eerste is kunstenares en filmmaakster, de tweede schrijfster en illustrator. Ze wonen op de bovenste verdieping van een appartementencomplex in Helsinki. Mari op de ene hoek, Jonna op de andere. Om bij elkaar te komen, moeten ze de zolder oversteken. Dat gebeurt veelvuldig. Ze drinken niet alleen bijna dagelijks koffie, maar wat belangrijker is, ze kijken samen naar films, daar wijkt alles voor. Kasten vol heeft Jonna. Het is een ritueel, eerst kijken en dan nabespreken. Samen maken ze ook reizen en in de zomer wonen ze op een piepklein eilandje voor de kust.
Scandinavische schrijvers kunnen als geen ander de natuur betrekken in hun verhalen. Ook Tove Jansson (1914-2001) doet dat. Vooral de beschrijvingen van het eiland waar zij de zomer doorbrengen, het is alsof ze tekent met woorden. Je voelt bijna de wind en je ziet het onweer naderen. In de Nederlandse literatuur was Louis Couperus er een meester in, de weersomstandigheden die de stemming van de personen bepalen. Bij Jansson zien we dit ook.
“Aan de ene kant van de lagune stond een zomerhuisje, de andere kant was het domein van de zeevogels. Guano tooide de berg als sneeuw, en wit als sneeuw waren de broedende meeuwen, de sternen en lange, prachtige borders met margrieten in alle rotsspleten.”
Al jaren kennen zij elkaar en dat is goed te merken aan de wijze waarop Jonna en Mari met elkaar omgaan. Ze hebben weinig woorden nodig om elkaar te begrijpen. Het is een heel bijzondere relatie, van twee zeer creatieve vrouwen. Ze zijn kritisch op elkaars werk, maar altijd blijft het respectvol. Vooral Jonna heeft vaak ruimte nodig om nieuwe ideeën uit te werken. Mari weet dat en handelt ernaar.
“Ze vroegen elkaar nooit: ‘Heb je kunnen werken vandaag?’ Misschien stelden ze elkaar die vraag dertig jaar geleden wel, maar mettertijd leerden ze dat niet te doen. Er zijn leemtes die je moet respecteren; de vaak lange periodes waarin je het hele beeld niet ziet, de woorden niet kunt vinden en met rust gelaten moet kunnen worden.”
Regelmatig vinden er ontmoetingen plaats met ‘buitenstaanders’. Het zijn altijd schimmen die voorbijgaan, of het nou de hotelhoudster is in Phoenix, de broer van Mari of een wereldvreemde Russische poppenmaker met wie Mari correspondeert en die ineens op bezoek komt. Prachtig beschreven, maar je denkt intussen: ‘Gelukkig maar, ze verdwijnen weer’. Als Jonna een leerlinge toelaat in haar atelier, wordt Mari op de proef gesteld. Al die aandacht, die heerlijke lunches.
“Na een tijdje raakte Mari steeds geïrriteerder. Het gedrieën koffiedrinken was een terugkerend, behoorlijk tenenkrommend fenomeen geworden, maar Mari kon het niet laten om langs te komen en met eigen ogen te zien hoe schandalig Jonna haar protegee verwende.”
De hoofdstukken staan min of meer los van elkaar en beschrijven gebeurtenissen die voor een groot deel te maken hebben met het echte leven van de schrijfster en haar vriendin Tuuliki Pietilä. Ali Smith, een gewaardeerde, Schotse schrijfster noemt het in het voorwoord ‘weggegooide stukken tijd’, beter is het niet te verwoorden.
Zij waren bijna hun hele leven samen. Tove Jansson woonde in Finland, maar schreef haar boeken in het Zweeds. Echt bekend is ze geworden door haar stripfiguur Moem. Over de Moeminfamilie schreef en tekende ze vanaf 1945. Haar stripboeken werden in meer dan dertig talen vertaald, waaronder het Nederlands, en er zijn ook diverse tekenfilms van Moem verschenen. Pas op latere leeftijd schreef ze drie romans voor volwassenen. In 2001 is zij op 86-jarige leeftijd overleden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Miriam Vaz Dias
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
