Labora et Amare, levensmotto van twee bijzondere vrouwen
Werk en Liefde, beter is Fair Play niet samen te vatten. Jonna en Mari, de eerste is kunstenares en filmmaakster, de tweede schrijfster en illustrator. Ze wonen op de bovenste verdieping van een appartementencomplex in Helsinki. Mari op de ene hoek, Jonna op de andere. Om bij elkaar te komen, moeten ze de zolder oversteken. Dat gebeurt veelvuldig. Ze drinken niet alleen bijna dagelijks koffie, maar wat belangrijker is, ze kijken samen naar films, daar wijkt alles voor. Kasten vol heeft Jonna. Het is een ritueel, eerst kijken en dan nabespreken. Samen maken ze ook reizen en in de zomer wonen ze op een piepklein eilandje voor de kust.
Scandinavische schrijvers kunnen als geen ander de natuur betrekken in hun verhalen. Ook Tove Jansson (1914-2001) doet dat. Vooral de beschrijvingen van het eiland waar zij de zomer doorbrengen, het is alsof ze tekent met woorden. Je voelt bijna de wind en je ziet het onweer naderen. In de Nederlandse literatuur was Louis Couperus er een meester in, de weersomstandigheden die de stemming van de personen bepalen. Bij Jansson zien we dit ook.
“Aan de ene kant van de lagune stond een zomerhuisje, de andere kant was het domein van de zeevogels. Guano tooide de berg als sneeuw, en wit als sneeuw waren de broedende meeuwen, de sternen en lange, prachtige borders met margrieten in alle rotsspleten.”
Al jaren kennen zij elkaar en dat is goed te merken aan de wijze waarop Jonna en Mari met elkaar omgaan. Ze hebben weinig woorden nodig om elkaar te begrijpen. Het is een heel bijzondere relatie, van twee zeer creatieve vrouwen. Ze zijn kritisch op elkaars werk, maar altijd blijft het respectvol. Vooral Jonna heeft vaak ruimte nodig om nieuwe ideeën uit te werken. Mari weet dat en handelt ernaar.
“Ze vroegen elkaar nooit: ‘Heb je kunnen werken vandaag?’ Misschien stelden ze elkaar die vraag dertig jaar geleden wel, maar mettertijd leerden ze dat niet te doen. Er zijn leemtes die je moet respecteren; de vaak lange periodes waarin je het hele beeld niet ziet, de woorden niet kunt vinden en met rust gelaten moet kunnen worden.”
Regelmatig vinden er ontmoetingen plaats met ‘buitenstaanders’. Het zijn altijd schimmen die voorbijgaan, of het nou de hotelhoudster is in Phoenix, de broer van Mari of een wereldvreemde Russische poppenmaker met wie Mari correspondeert en die ineens op bezoek komt. Prachtig beschreven, maar je denkt intussen: ‘Gelukkig maar, ze verdwijnen weer’. Als Jonna een leerlinge toelaat in haar atelier, wordt Mari op de proef gesteld. Al die aandacht, die heerlijke lunches.
“Na een tijdje raakte Mari steeds geïrriteerder. Het gedrieën koffiedrinken was een terugkerend, behoorlijk tenenkrommend fenomeen geworden, maar Mari kon het niet laten om langs te komen en met eigen ogen te zien hoe schandalig Jonna haar protegee verwende.”
De hoofdstukken staan min of meer los van elkaar en beschrijven gebeurtenissen die voor een groot deel te maken hebben met het echte leven van de schrijfster en haar vriendin Tuuliki Pietilä. Ali Smith, een gewaardeerde, Schotse schrijfster noemt het in het voorwoord ‘weggegooide stukken tijd’, beter is het niet te verwoorden.
Zij waren bijna hun hele leven samen. Tove Jansson woonde in Finland, maar schreef haar boeken in het Zweeds. Echt bekend is ze geworden door haar stripfiguur Moem. Over de Moeminfamilie schreef en tekende ze vanaf 1945. Haar stripboeken werden in meer dan dertig talen vertaald, waaronder het Nederlands, en er zijn ook diverse tekenfilms van Moem verschenen. Pas op latere leeftijd schreef ze drie romans voor volwassenen. In 2001 is zij op 86-jarige leeftijd overleden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Miriam Vaz Dias
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
