Als je moederliefde moet ontberen
‘De boeken van Afro-Amerikaanse auteurs die ik in mijn jeugd las – Ralph Ellison, Richard Wright en ook James Baldwin – leken niet voor mij geschreven, maar voor een blank publiek. Alleen de titel van Ellisons boek al: Invisible Man. Onzichtbaar voor wie? Voor de blanken, niet voor mij! Ik wilde verhalen schrijven waarin Afro-Amerikaanse vrouwen een hoofdrol speelden.’
Bovenstaand citaat komt uit een interview dat De Volkskrant in 2009 had met Toni Morrison. In augustus van dit jaar stierf zij op 88-jarige leeftijd. Een bijzonder krachtige vrouw, wier betekenis voor de Afro-Amerikaanse literatuur en in het bijzonder voor de emancipatie van de zwarte vrouw, niet onderschat moet worden.
Moeder Sweetness is vrijwel blank te noemen en haar paniek is groot, wanneer haar dochter ter wereld komt. ‘Ze was zo zwart dat ik er bang van werd. Koolzwart, Soedanees zwart’. De kleur van haar ogen is ook bijzonder, zwart, met een zweempje blauw erin. De vader van het kind slaat meteen op de vlucht, hij kan niet geloven dat Sweetness’ dochter ook van hem is. Lula Ann groeit op bij een moeder die nauwelijks in staat is haar dochter aan te raken en nog minder om van haar te houden. De weerzin tegen de donkere huid van Lula Ann wordt mede ingegeven door angst voor wat er van het kind moet worden, hoe zal men haar behandelen? Sweetness wil haar harden voor het leven.
Als jonge vrouw noemt Lula Ann zich Bride. Ze is een succesvolle zakenvrouw en verblindend mooi in haar altijd witte kleding. Overal oogst ze bewondering, maar er blijft afstand tussen haar en de anderen. De trauma’s van haar jeugd draagt ze mee: de moeder die haar liefst niet wilde aanraken, de immer afwezige vader en vooral de lerares die door Brides (valse) getuigenis bij de rechtbank voor vijftien jaar de gevangenis inging. Booker, de man die enige tijd bij haar woont, verlaat haar als zij hem uiteindelijk in vertrouwen neemt. Ze realiseert zich dat ze nauwelijks iets van de man weet en gaat op zoek naar hem.
Zoals vaak in de boeken van Toni Morrison, wordt het verhaal niet chronologisch verteld en wisselt het perspectief. Het heeft voor de lezer een vervreemdend effect. De ‘vertellers’ weten uiteraard niet alles van elkaar en de schrijfster weet op briljante wijze aan te tonen dat hoe de een over de ander denkt meestal niet past bij het beeld dat een persoon van zichzelf heeft. Ook herkenbaar is de neiging van Morrison tot surrealisme. Vreemde gebeurtenissen die zich naast het normale lijken af te spelen. In dit geval het veranderen van Brides figuur, terug naar haar kind zijn. Een heel bijzondere en ook heel mooie manier van iemands gevoelens weergeven.
Toni Morrison zegt zelf het volgende over haar manier van schrijven:
‘In feite schrijf ik boeken die ik zelf graag zou willen lezen, ik houd van boeken die mijn volle aandacht vragen. Het gaat mij niet alleen om het afrollen van een plot, maar om een samenspel van een openingszin die je tot lezen aanzet, en aspecten als taal, nuance en verleiding – de architectuur van een boek – zodat openbaringen als het ware in lagen tot je komen. En het boek het waard is om nog eens te lezen.’
De stijl van schrijven is toegankelijk, korte zinnen en toch, het taalgebruik is rijk en boeit van het begin tot het eind. De vertaling van Ronald Vlek is zeer to the point. Zeker een boek om nog eens te lezen!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Miriam Vaz Dias
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
