De vrouw als ‘studieobject’ in de negentiende eeuw
Het is eind negentiende eeuw, wanneer de medische wetenschap geïnteresseerd raakt in de menselijke geest en vooral in de ziektes daarvan. De neurologie staat nog in de kinderschoenen. De naam voor deze wetenschap is er nog niet eens. Jean-Martin Charcot is arts en na zijn studie over gewrichtsreuma, gaat hij zich richten op de geesteswetenschap. In Parijs leidt hij het ziekenhuis La Salpêtrière, waar 'gekke' vrouwen worden opgenomen, verpleegd en bestudeerd. Onder zijn leerlingen zijn bekende namen te vinden als Gilles de la Tourette en Freud.
Victoria Mas beschrijft in haar debuutroman het leven in het hospitaal en de veelal ‘hysterische’ vrouwen die daar verblijven. Gek en hysterisch zijn breed uitgelegde begrippen in de negentiende eeuw. Vrouwen die zich niet helemaal voegen naar de dan geldende cultuur, worden al gauw voor gek versleten. Het kan dan gaan om een vrouw die weigert zich te laten mishandelen door haar echtgenoot, een prostituée of iemand die door armoede op straat beland is. Stuk voor stuk worden zij bekeken en bestudeerd door Charcot en zijn studenten. Dat gaat niet zachtzinnig, er wordt geen rekening gehouden met het hebben van gevoelens van de dames. Zij zijn objecten, waar vooral door de studenten veel om gelachen kan worden.
Geneviève, of zoals de meest ervaren verpleegster genoemd wordt, de Oudgediende bewondert doctor Charcot zeer en doet eigenlijk kritiekloos wat er gevraagd wordt. Ze is niet gevoelloos, maar zich inleven in de vrouwen doet ze ook niet. Ze voert haar taken met veel plichtsbesef uit en toont net iets meer menselijkheid dan de meeste anderen. Haar privéleven is enkel treurnis sinds haar geliefde zusje Baldine overleed. Als ze thuiskomt, schrijft ze haar brieven die ze allemaal zorgvuldig opbergt.
Eugénie is een jonge vrouw uit de ‘betere stand’. Ze leest veel en is geïnteresseerd in het spirituele. Bovendien ontdekt ze dat ze contact heeft met de doden. Aanvankelijk is dat vooral haar overleden grootvader. Ze denkt dit in vertrouwen aan haar grootmoeder te kunnen vertellen, maar die stelt haar vader op de hoogte, waarop ze zonder enig commentaar door hem en haar broer wordt afgeleverd bij La Salpêtrière. Daar bereidt men zich op dat moment voor op een jaarlijks bal der gekken. Een feest dat ook in werkelijkheid plaatsvond. De verklede vrouwen ontmoeten die ene keer per jaar de upper class van Parijs, die zich kostelijk vermaakt met die vreemde wezens in het hospitaal.
Victoria Mas heeft veel gevoel voor de personen die ze beschrijft, laat de lezer het leed van de vrouwen meebeleven, zoals dat van de fijngevoelige Louise, favoriet studieobject, want mooi en jong, maar doodongelukkig. En Thérèse, de vrouw die haar gewelddadige man ombracht, die al twintig jaar in het hospitaal woont en eigenlijk niet meer weg wil. Zij vult haar dagen met het breien van talloze sjaals, voor ieder die er maar een wil.
De verhouding tussen Geneviève en Eugénie vormt de rode draad in deze bijzondere geschiedenis. Beide vrouwen, zo verschillend van achtergrond, karakter en leeftijd zijn met veel empathie beschreven. De stijl van de schrijfster is direct, geen ellenlange zinnen, toegankelijk en boeiend. Niet voor niets is haar boek al meerdere malen bekroond. We mogen hopen op meer werk van haar hand. De vertaling door Andreas Dijkzeul is eveneens goed getroffen.
Er zijn meer boeken geschreven over die begintijd van de psychiatrie, zoals onlangs nog de Engelen van Elisabeth van Els Florijn. Ook zij dringt door tot het gruwelijke leven in een dergelijk instituut. Bijzonder aan de roman van Mas is echter het feit dat het geheel gebaseerd is op de werkelijkheid, wat maakt dat een en ander nog meer binnenkomt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Miriam Vaz Dias
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
