Vaderjodin of jodin, daar zit een wereld tussen!

Joods zijn is geen vanzelfsprekendheid. Je bent het als je moeder het ook is. Eigenlijk telt de afkomst van je vader dus niet mee. Sophie de Leeuw is wat men noemt een 'vaderjodin'. En eigenlijk komt het er dan op neer dat je in de orthodox-joodse gemeenschap niet meetelt. Voor Sophie voelt het dan ook alsof ze nergens bij hoort, ze onvolwaardig is. Haar kinderen zullen niet joods zijn, een orthodoxe man kan haar wel aardig vinden, maar een relatie zit er niet in. Haar vader heeft door de oorlog bijna zijn gehele familie verloren en zelf is hij als een pakketje bij een niet-joodse buurvrouw achtergelaten toen zijn ouders werden opgepakt. Dit heeft hem geen goed gedaan; het gaat zelfs zo ver dat hij Sophie kort na de geboorte achterlaat bij haar moeder en zelf naar Israël gaat.

Sophies moeder heeft niets met het jodendom, het heeft haar immers haar huwelijk gekost en haar bitter gemaakt ten opzichte van haar ex-man. Ze voedt haar dochter dan ook zonder dat deel van haar achtergrond. Sophie weet helemaal niets over haar vader. Gedurende haar jeugd heeft zij daar ook last van, het jodendom trekt toch. Bij haar moeder stuit ze op onbegrip.

Dan ontmoet ze Max, een orthodox-joodse man. Het is liefde op het eerste gezicht, maar er staat veel in de weg. In de familie van Max is deze relatie onbespreekbaar en door wat de familie heeft meegemaakt, voelt hij het als zijn plicht om hen ter wille te zijn. Dan komt Sophie op de gedachte dat ze, als ze erbij wil horen, joods moet worden. Dat kan niet zomaar, ze vertrekt voor minstens een jaar naar Israël om daar de benodigde studie te doen. Onder andere zal ze moeten leren leven naar de 613 wetten en voorschriften, gekleed moeten gaan in lange rokken en shirts met lange mouwen. Een leven ook zonder internet en met een verstopt mobieltje.

De manier waarop schrijfster Femmetje de Wind de Jeshiwe, de joodse school, neerzet en de sfeer, het zware leven en de aanvankelijke taalbarrière omschrijft, verraadt veel kennis hierover. Dat is niet vreemd, want een groot deel van wat er in de roman gebeurt, gebeurde ook in het leven van De Wind. Ook zij ging naar Israël om er jodin te worden, ook haar moeder was niet joods. Anders was wel dat zij haar eigen vader niet heeft hoeven missen. Hij hield veel van zijn dochter(s). Maar in het echte leven was de oorlog nooit ver weg.

Het leven van Sophie in Israël speelt zich af in een andere wereld, een wereld die de meesten van ons niet kennen. Des te verwonderlijker is het dat het zo boeit. De auteur houdt de lezer in haar ban van de eerste tot de laatste bladzijde. Het verveelt nooit en biedt een heldere inkijk in het orthodox-joodse leven dat, al mag het voor ons vreemd zijn, naast al die regels ook veel vreugde kent. Maar altijd blijven de wetten heersen. Nooit worden ze veronachtzaamd. Sophie leert die manier van leven te waarderen, maar voert ook strijd om te voldoen aan alle eisen, wat uiteindelijk leidt naar de ontdekking van haarzelf.

Voor wie het joodse leven niet kent, een goede kennismaking, Niets is mooier gemaakt dan het is, De Wind is ook zeker kritisch: ze ziet wel degelijk alle bezwaren van dat heel strikte, vaak ook bekrompen leven. Het geeft de roman een duidelijk meerwaarde.