Een onvergetelijke reis door de Middeleeuwen
In de Middeleeuwen was het niet gebruikelijk om de naam van de schepper van een kunstwerk te noemen. Of het nu om de schilderkunst ging of om vertellingen, de maker was slechts een vakman die zijn werk maakte ter meerdere eer en glorie van God en kerk. Pas in de Renaissance wordt de kunstenaar als zodanig bekend. Het is dan ook heel bijzonder dat in een van de bekendste middeleeuwse werken, Van den Vos Reynaerde, wel degelijk een naam genoemd wordt. Al in de eerste regels komt ‘Willem die Madoc makede’ naar voren. Overigens, echt veel duidelijker wordt het er niet van, Willem is ook dan al een heel gewone naam en het feit dat hij Madoc schreef, maakt ons ook niet wijzer. Geen enkele letterkundige of andere mediëvist heeft ooit kunnen ontdekken wie of wat Madoc was.
En nu is er dan het boek van Nico Dros met die titel. Een dubbele raamvertelling, zo zou je het kunnen noemen. De schrijver voert Willem de Reuvere op, een Vlaamse letterkundige die bij toeval in het bezit komt van een origineel middeleeuws exemplaar van wat we wel kortweg ‘de Reinaert ‘ noemen. Met daarbij nog een aantal liederen, een ander verhaal uit die tijd, van Yzengrinus de wolf en een onverklaarbare tekst met slechts afkortingen. Was hij oorspronkelijk van plan de gevonden teksten te gaan vertalen en te bestuderen, na een droom besluit hij het verhaal van Madoc te vertellen. Zijn enthousiasme zorgt ervoor dat het verhaal een complete roman wordt. Het dubbele van de raamvertelling is, dat De Reuvere zelf ook Willem heet en de roman over Madoc schrijft.
Na deze inleiding voert Dros ons de Middeleeuwen in. Het is 1196, in het voorjaar, dat vissers aan de kust van de Noordzee in Vlaanderen, een jongetje van een jaar of vijf vinden, aangespoeld, maar nog in leven. Door zijn uiterlijk en kleding neemt men aan dat hij van voorname afkomst is, maar wel van ver buiten Vlaanderen. Hij wordt opgenomen in een nabijgelegen klooster, krijgt de naam Beda en leert lezen en schrijven, Latijn en nog veel meer. Hij wordt de helper van monnik Arnulfus die kopiist is. Samen lezen zij, los van het religieuze werk, graag oude Griekse en Romeinse teksten. Hetgeen eigenlijk ongewenst is. Gelovig zijn ze geen van beide.
Als een van de monniken, Elmus, zich vergrepen heeft aan minstens twaalf jongens, waaronder Beda, besluit de laatste hem te straffen en het klooster daarna in het geheim te verlaten. Hij geeft de verkrachter een aantal stokslagen en laat hem vastgebonden in het bos achter. Beda verandert zijn naam in Madoc en bouwt voor zichzelf een leven op. Na een periode met Veerle, een lieve jonge prostituee, komt hij terecht bij graaf Hincmar. Hier weet hij zich op te werken tot kanselier en eerste raadgever, niet in de laatste plaats door verbeteringen aan te brengen in de verhoudingen tussen de uitgeperste boerenbevolking en de graaf, waarvan ieder van zijn kant voordeel heeft. Zijn geheime relatie met Hincmars vrouw blijft ook niet zonder gevolgen. De gebeurtenissen in het klooster, met Elmus, achtervolgen hem. Hij wordt in de pauselijke ban gedaan.
Het leven van Madoc is interessant, maar nog veel interessanter is hoe de schrijver ons meevoert in het middeleeuwse leven. Niets blijft onbesproken, van de hoofse liefde tot de maatschappelijke problemen, van het misbruik in de kerk, tot het turfsteken en het droogleggen van moerassen. Zelfs Hadewijch, de bekende dichtende begijn, speelt een rol. Wie denkt dat het wel saai moet zijn, vergist zich. Het verhaal boeit van het begin tot het eind. Het is zo meeslepend geschreven, dat het steeds moeilijker wordt om het boek weg te leggen. De sfeer is heel middeleeuws, hetgeen bereikt wordt door het woordgebruik, dat echter nergens oubollig of belegen aandoet, maar beelden oproept van lang vervlogen tijden.
Af en toe wordt het verhaal onderbroken door Willem de Reuvere, hetgeen niet stoort, maar eerder een extra laag toevoegt. Zijn gedrevenheid over het onderwerp brengt hij op een bijzondere manier over. Hij is romancier geworden, afgedreven van zijn professie, de letterkunde.
‘Eigenlijk zoekt de romancier bewust de leemtes in de geschiedenis om deze met zijn eigen verbeelding op te vullen. Hij ziet schemergestalten die in de letterkunde ‘mystificaties’ worden genoemd en deze herschept hij met denk- en boetseerwerk tot volwaardige personages.’
Het is maar goed dat auteur Nico Dros de geschiedenis van Madoc geschreven heeft. Na het lezen van dit boek is het, alsof we nu eindelijk echt weten wie die Madoc was.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Miriam Vaz Dias
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
