De kunst van het vertellen in optima forma
De geniale vriendin (2012) is deel één van het vierluik ‘De Napolitaanse romans’, het coming-of-age-verhaal van de vriendinnen Elena en Lila, verteld vanuit het perspectief van de inmiddels bejaarde Elena. Het vierluik is geschreven door Elena Ferrante, het pseudoniem van een Italiaanse romanschrijver, waarvan al bijna vijfentwintig jaar niemand behalve de uitgever weet wie erachter schuilgaat. Ondanks dat mysterie is ze de meest geroemde Italiaanse romanschrijver van deze tijd. De geniale vriendin bracht het tot de longlist van de Europese Literatuurprijs 2014 en verhaalt over de kinder- en pubertijd van de twee hoofdpersonages.
Elena en Lila groeien op in een Napolitaanse volkswijk in de jaren ‘50-’60 van de vorige eeuw. Het is een wijk met masculiene krachten en de frustratie van onderdrukking door een maffiose familie. Een broeierige leefomgeving met een heldere hiërarchie. In deze van geweld doordrenkte omgeving, sluiten Elena en Lila vriendschap op zesjarige leeftijd. Het wordt een levenslange intense en complexe vriendschap.
Beiden begiftigd met een goed stel hersens, fantaseren ze al snel over een toekomst waarin ze ‘de wijk’ achter zich kunnen laten. Dit doel en hun leergierigheid bindt ze, hoewel de meisjes totaal verschillend zijn. Lila is onverschrokken, weigert zich al jong te confirmeren aan de machtsverhoudingen in de wijk. Ze heeft een verbeten gedrevenheid, moet en zal iedereen op elk vlak overtreffen. Elena is dienstbaar, gedisciplineerd en eveneens gedreven, alleen dan door angst. Angst om net zo te worden als haar manke moeder, angst om te mislukken op school. Lila oefent een magische aantrekkingskracht op haar uit; het lukt Elena niet uit haar buurt te blijven, hoe onzeker ze af en toe ook wordt van Lila’s lelijke woorden of suprematie. Lila leidt, Elena volgt. Lila daagt uit, Elena verlegt haar grenzen. Met hun wedijver houden ze elkaar in evenwicht.
Wanneer Lila van haar ouders na de basisschool niet mag doorleren, verandert er veel. Lila leert het schoenmakersvak van haar vader en ziet haar hoop om los te komen van de wijk vervliegen. Streberig als ze is, weet ze echter ook binnen de haar opgelegde grenzen weer te excelleren. Ze projecteert haar initiële dromen op Elena, die wél door mag leren. Elena gaat naar de middenschool en merkt tot haar verrassing dat Lila haar gemakkelijk bijhoudt door boeken uit de bibliotheek te lezen. Hoe meer kennis Elena echter tot zich neemt, hoe verder ze verwijderd raakt van de mensen met wie ze is opgegroeid.
Als Elena en Lila zich transformeren tot jonge vrouwen, beperkt Lila’s magische aantrekkingskracht zich niet meer alleen tot Elena. Iedereen lijkt zich aangetrokken te voelen tot de onvoorspelbare Lila. De verhoudingen in de wijk komen flink op scherp te staan als Lila het huwelijksaanzoek van een van de maffiosi afslaat en dat van de rijke kruidenierszoon Stefano accepteert. Terwijl Elena’s wereld groter wordt, blijft die van Lila hetzelfde. Het lijkt erop dat Lila haar geluk heeft gevonden, zich heeft neergelegd bij haar lot in de wijk, en dat de wegen van de meisjes zich hier zullen scheiden. Maar Lila komt er op haar huwelijksdag achter dat haar kersverse man haar heeft verraden. Met dit onafgeronde plot en de spanning fysiek voelbaar, laat Ferrante de lezer achter...
Er zijn momenteel vele fantastische Italiaanse schrijvers, maar er kan er slechts één zo geweldig vertellen en dat is Elena Ferrante. Elk personage is minutieus uitgewerkt; zowel het denken als voelen heeft diepgang. De meisjes groeien werkelijk op voor de ogen van de lezer met alle vraagstukken, dilemma’s en tegenstrijdigheden van dien. De gevoelens zijn puur en kwetsbaar verwoord, waardoor het oprechte verdriet en de angst voelbaar is als er afscheid genomen wordt van een bepaalde fase of als er een nieuwe aanbreekt in hun levens. De negen families in ‘de wijk’ worden door Ferrante zó tot leven gewekt, dat je er als lezer aan het eind van het boek vrienden en vijanden bij hebt. De kunst van het vertellen in optima forma!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Mirjam Burger
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
