Welbespraakte en humorvolle klaagzang

" ‘Ik kan niet ver weg van de zee wonen.’

Ik zou het beter hebben opgenomen als ze in staat was geweest Montjuïc te zeggen, of als ze het over Gaudí had gehad, over de Olympische Spelen, over de door Mariscal ontworpen dierentuin met afwijkende dieren, maar de zeewolvin uit Montana, een streek die beroemd is om zijn open water en zeegezichten, ontwapende me. Er schuilt zoiets aantrekkelijks in het onneembare gebied van andermans absurditeit dat het me volledig verlamt en ik alleen maar trillend van fascinatie kan toekijken."

Joan-Marc is een wat te dikke veertiger en zit middenin een midlifecrisis. Als telg van een gegoede familie uit Barcelona had zijn leven zo mooi kunnen zijn, maar dat is anders uitgepakt. Terwijl hij zich stort in drank, Facebook en het nachtleven, vertelt hij zijn voorgeschiedenis aan zijn tweede vrouw, die overigens zojuist bij hem is weggelopen. Als in een tragikomedie laat hij zijn puberteit, de scheiding van zijn ouders en vriendschappen, maar vooral zijn eerste huwelijk met de mooie maar niet al te slimme Helen voorbij komen.

Hoewel de titel als die van een zelfhulpboek klinkt en een klaagzang niet het meest aantrekkelijke thema lijkt voor een roman, is dit een van de geestigste boeken van het moment. Ga er maar aanstaan als auteur; het personage Joan-Marc heeft namelijk ook nog eens een karakter dat niet al te prettig is: hij is lui, egoïstisch, totaal ambitieloos, vrouwonvriendelijk en gaat elke confrontatie in zijn leven uit de weg. Hij werkt bij een onderneming van zijn vader, woont in een appartement van zijn vader en wacht rustig op de erfenissen van zijn ouders.

Maar Joan-Marc is niet zomaar een nietsnut, hij is een authentieke en zeer ontwapenende nietsnut. Doordat Torné Joan-Marc zijn levensverhaal laat vertellen, geeft de auteur je als lezer de rol van voyeur en mag je genieten van alle angsten, lusten en absurde gedachten van de hoofdpersoon; zaken die eigenlijk elk mens (her)kent en angstvallig verborgen houdt voor de buitenwereld. En dus sluit je als lezer Joan-Marc in je hart, ondanks al zijn tekortkomingen. Zijn eerste vrouw Helen wordt geportretteerd als de nét iets te luide, oppervlakkige en opzichtige Amerikaanse uit een welvarende Mid-West familie. Met een onafgemaakte studie is ze naar Madrid getrokken om vervolgens op papa’s centen te teren. Toch wordt haar personage allesbehalve stereotiep, want ze is de liefde van Joan-Marcs leven en hij ziet een kracht in haar die niemand anders ziet. Joan-Marc en Helen vormen zo’n stel dat niet mèt en niet zonder elkaar kan. Ze maken elkaar het leven zuur met pietluttigheden en oeverloze discussies die nergens toe leiden. Feitelijk zijn ze geen van beide in staat een evenwichtige relatie op te bouwen, iets dat zich uiteindelijk op beide individuen wreekt. De twijfels, de onzekerheden, de geforceerde pogingen om sociaal te integreren maken het verhaal herkenbaar en toegankelijk.

Echtscheiding in de lucht is de derde roman van Gonzalo Torné (1976, Barcelona) en werd samen met De vlucht van Jesús Carrasco in Spanje onthaald als een van de beste boeken van 2013. In 2010 ontving Gonzalo Torné de Premio Jaén de Novela voor zijn vorige roman Hilos de sangre.

Torné zet met deze roman een eigentijds scenario neer. Zijn schrijfstijl maakt het verhaal vlot leesbaar: barok, humorvol en zeer welbespraakt. Het maakt de pijnlijke anekdotes en hersenspinsels van Joan-Marc zeer grappig om te lezen. Een aantal schokkende gebeurtenissen doet je af en toe opschrikken als lezer en completeert het levensverhaal. Dit alles maakt dat deze roman veel meer is dan een platte klaagzang over een mislukt leven. Een absolute aanrader.