Finse thriller, doorspekt met fantasy

Sofi Oksanen (1977) is de best bekroonde Finse moderne schrijfster ooit, een literaire sensatie met succes in tientallen landen. Ze studeerde zowel literatuur als drama, won de European Book Prize, de prestigieuze Swedish Academy Nordic Prize en de French Prix Femina. Haar derde roman Zuivering (2008) was gebaseerd op een van de twee toneelstukken die ze tot nu toe schreef. Ze is onder andere beïnvloed door de Japans-Engels auteur Kazuo Ishiguro en de Russisch novellist en historicus Aleksandr Solzjenitsyn.

Oksanen noemt zichzelf een associatief schrijfster; ze schrijft over wat er bij haar opkomt. Terwijl haar romans Zuivering (2008) en Als de duiven verdwijnen (2012) serieuze historische fictie zijn over de Russische kolonisatie in Estland, is haar vorige roman Een bundel haarspelden (2014) gebaseerd op de eetstoornissen met autobiografische elementen. Norma (2016) is een eigentijds familiedrama dat zich afspeelt in Helsinki.

In haar laatste roman heeft hoofdpersoon Norma een aandoening waardoor haar haar buitensporig snel groeit en ze bovennatuurlijke krachten heeft. Dit speelt Norma parten in het opbouwen van een normaal leven. Gedurende haar jeugd heeft haar moeder Anita Norma altijd in de luwte gehouden om te voorkomen dat mensen misbruik van deze bijzondere eigenschappen van haar dochter zouden maken. De onvoorwaardelijke liefde voor haar dochter heeft de keuzes in Anita’s leven bepaald. Nu haar moeder echter om onverklaarbare redenen zelfmoord heeft gepleegd, staat Norma er alleen voor en tracht een verklaring te vinden voor haar moeders dood.

Het verhaal opent met de begrafenis van Anita, waar Norma benaderd wordt door ene Max Lambert, die beweert bevriend te zijn geweest met haar moeder. Een relatie waar Norma geen weet van had. Het is al snel duidelijk dat Lambert ook haar vader gekend heeft en met de ontmoeting weinig goeds in de zin heeft.

Behalve vanuit het perspectief van Norma wordt er ook verteld vanuit het perspectief van Marion, de dochter van Lambert en voormalig baas van Anita in de kapsalon. Een derde perspectief wordt daar aan toegevoegd, doordat Anita videoboodschappen heeft achterlaten voor Norma. De video’s zetten Norma op het spoor van oude relaties en onthullen een door haar moeder zorgvuldig bewaard familiegeheim. In de tussentijd waagt Norma zich in het hol van de leeuw door een baan aan te nemen in de kapsalon, en ze ontdekt dat deze fungeert als dekmantel voor verregaande criminele praktijken.

Door de introductie van de grote hoeveelheid namen, relaties en de drie vertelperspectieven, is het eerste gedeelte van de roman nogal gefragmenteerd en daardoor verwarrend. Daarna ontrafelt het mysterie zich in hoog tempo aan de hand van de videoboodschappen van Anita, raken heden en verleden vervlochten en krijgt het verhaal meer lijn. Het magisch realisme voert de boventoon; alledaagse zaken worden soms wel erg gedetailleerd beschreven door Oksanen, terwijl het haar van Norma en haar onalledaagse gaven een steeds grotere rol gaan spelen, tot het surrealistische aan toe. Een aardige thriller met een hoofdrol voor bovennatuurlijk krachten, voor de liefhebber van dit romangenre.