Liefde grenzend aan waanzin

Met de intrigerende titel Orewoet zet Emy Koopman (1985, Groningen) een debuutroman neer die haar ambitie om psychologie en literatuur te laten samenkomen prachtig reflecteert. Drie perspectieven, drie onmogelijke liefdes. Drie personen zoekend naar identiteit, al dan niet opgehangen aan een andere persoon.

Emy Koopman ‘onderzoekt, leest, schrijft’, staat er op haar website te lezen; feitelijk en zeer bescheiden. Ze is gepromoveerd literatuurwetenschapper, heeft een master in de klinische psychologie, is onderzoeksjournalist en publiceerde onder andere in De Groene Amsterdammer en De Correspondent.

De zestienjarige Alex vergezelt zijn moeder Agatha met tegenzin naar een begrafenis. De foto op de kist zorgt er echter voor dat zijn leven totaal op zijn kop komt te staan. Ze zijn op de begrafenis van zijn vader en kunstenaar Lucas Brandmeester, naar wiens identiteit hij tot dan toe alleen maar heeft kunnen gissen.

Dronken van liefde voor de ongrijpbare Lucas probeert Agatha (dan door het leven gaand als ‘May’) in de onrust van de vroege jaren ‘70 van de vorige eeuw haar balans te vinden tussen feminisme en volledige afhankelijkheid in de liefde. In een ultieme poging Lucas te begrijpen en te vinden, maakt ze zelfs van de psychiatrie haar werk.

Lucas was de man die elke vrouw wilde hebben en die elke man wilde zijn, ondanks zijn onbetrouwbaarheid en manipulaties.

Daar weet ook de altijd beheerste Diederik (door Agatha Dirk genoemd), de beste vriend van Lucas, alles van. Terwijl hij zich jarenlang tracht te ontworstelen aan Lucas’ schaduw, transformeert hij uiteindelijk zo goed als in Lucas. Met wat in eerste instantie een meesterlijk plan lijkt, probeert hij zijn grote liefde May/Agatha voor zich te winnen, wanneer Lucas wordt opgenomen in een psychiatrische kliniek.

Het had een plat verhaal kunnen zijn over onmogelijke liefdes uit blijkbaar elke andere pen als die van Emy Koopman. Wie echter uitkomt op een titel als Orewoet, dat zoveel betekent als ‘liefde grenzend aan waanzin’, en daarmee teruggrijpt op dertiende-eeuws Middelnederlands, heeft duidelijk meer in haar mars.

De drie hoofdpersonen maken allemaal een zeer gedetailleerde ontwikkeling door, prachtig vormgegeven binnen de tijdgeest en hun eigen, zeer verschillende karakters en levenshoudingen. Het bloemrijke taalgebruik dat Koopman Dirk in de mond legt, wanneer hij brieven uit Lucas’ naam naar zijn geliefde May/Agatha schrijft, wordt geen moment oubollig en is een genot om te lezen. En dat terwijl ze net zo gemakkelijk gedetailleerd schrijft over de puberale belevingswereld van Alex en de games die hij speelt, maar ook over de chaos in het hoofd van Agatha. Geen enkele menselijke twijfel en onvermogen gaat ze in het verhaal uit de weg, terwijl ze tegelijkertijd de spanning mooi weet op te bouwen en het verhaal geen moment vaart verliest. De liefde voor psychologie, literatuur en research van de auteur klinken duidelijk door in het verhaal en geven de roman extra diepgang.

Liefde grenzend aan waanzin… romantisch of gebrek aan zelfliefde? Met zo’n krachtig en onvergetelijk debuut als Orewoet, kun je als lezer alleen maar één ding hopen: dat Emy Koopman zich volledig zal storten op het schrijven van romans.