Geen allemansvriend, maar must-read voor elke proza-liefhebber
Een Russische tolk vertaalt de verhalen van de Russische vluchtelingen die politiek asiel aanvragen in Zwitserland. Sommige verhalen van de vluchtelingen zijn echt, anderen zijn geheel of gedeeltelijk verzonnen. Aan Peter, de ondervrager van de immigratiedienst, de taak om uit te zoeken welke verhalen op waarheid berusten. De tolk denkt intussen terug aan de tijd die hij met zijn ex-vrouw heeft doorgebracht in Rome en de redenen waarom zijn huwelijk op de klippen is gelopen. Hij schrijft brieven aan zijn zoon.
Michaïl Sjisjkin (Moskou, 1961) studeerde Engels en Duits. Schrijvend over existentiële thema’s in een stilistisch proza, wordt hij gezien als één van de belangrijkste moderne Russische auteurs. "Zoals alle Russische schrijvers, schrijf ik om belangrijke vragen beantwoord te krijgen. Gedurende je leven blijven de vragen hetzelfde; alleen verschillen de antwoorden per leeftijd." Michaïl Sjisjkin woont sinds 1995 in Zürich, waar hij als tolk werkte voor de Zwitserse immigratiedienst, totdat de roman Venushaar in 2005 in het Russisch werd uitgebracht. Met het boek won hij meerdere belangrijke Russische literaire prijzen. De magnifieke Nederlandse vertaling van Venushaar (2014) werd gedaan door Gerard Cruys, net als de vertaling van Sjisjkins vorige roman Onvoltooide liefdesbrieven (2013).
Beginnen de verhoren nog enigszins realistisch, al snel ontspinnen de verhalen van de vluchtelingen zich als een ongebreidelde fantasie. Het is niet meer te onderscheiden wat echt en wat verzonnen is en je voelt als lezer mee met de ondervrager. In hoog tempo worden de Perzische oorlog, Griekse mythen, de Tsjetsjeense oorlog en een herdersroman uit de oudheid aangestipt. Sjisjkin verwijst bovendien zo vaak naar Russische schrijvers en dichters, dat achter in het boek 7 pagina’s met namen te vinden zijn. Dit alles brengt je als lezer behoorlijk in verwarring. Kortom, het eerste deel is echt een staaltje literaire krachtpatserij, overweldigend door de complexiteit van de verhalen en het taalgebruik en vraagt dan ook een actieve lezer. Tegelijkertijd is de stijl zo fraai dat je door wilt blijven lezen, ook omdat je je steeds meer afvraagt waar deze brij aan verhalen toe zal leiden. De tweede verhaallijn, de brieven van de tolk aan zijn zoon, maken de verwarring niet minder groot. Opnieuw prachtige, maar vooral op zichzelf staande overpeinzingen en verhalen van de tolk. Pas wanneer de derde verhaallijn start, een fictieve dagboekregistratie van de Russische volkszangeres Izabella Yurieva die opgroeit in het dorpje Rostov, kan de lezer weer wat achterover leunen. Het verhaal speelt zich af rond en tijdens de Eerste Wereldoorlog en is geïnspireerd op de dagboeken van Sjisjkins eigen moeder, aangevuld met feitelijkheden uit Yurieva’s leven. Door de duidelijke plotlijn leest dit deel een stuk soepeler dan het eerste.
Het boek kent geen hoofdstukken. Een verhaallijn stopt af en toe net zo abrupt als deze begonnen is. Tussen de verhoren en de dagboekregistraties van Isabelle door, blikt de tolk terug op zijn tijd met zijn ex-vrouw Isolde in Rome. De beschrijvingen van de stad toveren een glimlach op je gezicht. Het plot is even prachtig als simpel en wordt onthuld in wat één grote hallucinatie lijkt, inclusief een verzameling palindromen. De titel Venushaar verwijst naar een varen die in (sub-)tropische streken in het wild groeit, maar in Rusland alleen als kamerplant en niet zonder menselijke zorg en warmte kan overleven, hetgeen exact is waar het in deze roman om draait, volgens de auteur.
Conclusie: deze roman is zeker geen allemansvriend, maar een must-read voor de geconcentreerde, geduldige lezer die van prachtig proza geniet en zich graag over de grote levensvragen buigt. Venushaar kan nu al bijgeschreven worden als klassieker.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Mirjam Burger
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
