Onmogelijk te ontkomen aan duistere krachten
Wie vlucht en wie blijft (2016) is deel drie van het vierluik ‘De Napolitaanse romans’, geschreven door Elena Ferrante, pseudoniem van een Italiaanse romanschrijver die al bijna vijfentwintig jaar weigert in de publiciteit te treden. Ondanks dat is ze de meest geroemde Italiaanse romanschrijver van deze tijd. Wie vlucht en wie blijft is het vervolg op De geniale vriendin (2013) en De nieuwe achternaam (2015), waarin we de Napolitaanse vriendinnen Elena en Lila zien opgroeien.
De meisjes zijn inmiddels jonge vrouwen. Elena woont in Florence, haar debuutroman is goed ontvangen en ze is getrouwd met Pietro, een jonge professor aan de universiteit uit een zeer goed milieu. Lila, getrouwd op haar zestiende en snel weer gescheiden, werkt onder zware omstandigheden als arbeider in een vleeswarenfabriek. Ze woont nog altijd in Napels, deelt een huis met jeugdvriend Enzo en heeft een zoontje. Er zijn nog maar weinig raakvlakken in de levens van de jeugdvriendinnen.
Elena pakt haar vertelling in dit derde deel op bij het moment dat Nino, de jeugdliefde van beide vrouwen, weer opduikt in haar leven. Het zijn de onrustige jaren ‘70 van de vorige eeuw. Zoekend naar een eigen identiteit, wordt Elena meegetrokken in het links, intellectuele klimaat en het opkomend feminisme, terwijl Lila in de arbeidersklasse met gevaar voor eigen leven zich inlaat met het activistisch communisme en de oproer in de fabriek aanwakkert. Net voordat Elena Napels eindelijk wil ontvluchten door te trouwen met Pietro en naar Florence te verhuizen, wordt ze praktisch ontboden bij Lila, omdat deze zich niet goed voelt. Ondanks dat beide vrouwen elkaar al jaren niet gezien of gesproken hebben, moet Elena haar beloven dat ze Lila’s zoon Gennaro onder haar hoede zal nemen als Lila iets overkomt.
Met haar vertrek uit Napels denkt Elena het geweld en de onbeschaafdheid achter zich te laten, maar ze komt erachter dat dit in de hogere kringen slechts verborgen wordt door een laagje vernis van goede manieren. Tussen de geboorte van de twee dochters van Elena en Pietro in, raakt Pietro langzaamaan in een isolement en verslechtert hun relatie. Elena wordt opnieuw zwanger en zoekt weer telefonisch contact met Lila. Als Lila echt ziek wordt, gaat Elena terug naar Napels, ontfermt zich over haar en wendt haar contacten en haar roem als schrijfster aan om Lila’s leefsituatie te veraangenamen, iets dat haar overigens niet in dank wordt afgenomen door Lila’s kameraden. De complexe band met haar moeder zorgt er bovendien voor dat Elena zich niet meer thuis voelt in de wijk, net zo min als in de kringen van haar man.
Wie vlucht en wie blijft lijkt in eerste instantie over een minder spannende tijd in de levens van Elena en Lila te gaan. Het verhaal kabbelt enigszins, de voor de hand liggende familieproblemen komen aan bod en de vrouwen hebben slechts af en toe contact. Het is de levensfase waarin ze voor een partner kiezen, kinderen krijgen en een vaste woonplaats hebben. In andere milieus, in andere steden en op andere manieren, is het toch weer hun beider ambitie die de vrouwen voortstuwt en verbindt. Het lijkt hen wat betreft erkenning ook voor het eerst mee te zitten. En toch trekken de wortels hen altijd weer terug naar de plek waar ze ooit begonnen zijn... Het blijkt onmogelijk te zijn te ontkomen aan de duistere krachten van ‘de wijk’. Linksom of rechtsom krijgen ze er altijd weer mee te maken. Het is die onderliggende spanning en het feit dat Ferrante weigert enig taboe uit de weg te gaan, die ook Wie vlucht en wie blijft weer intrigerend maakt. Vooral aan het eind komen de ontwikkelingen in een stroomversnelling. Vol ongeloof laat Ferrante de lezer achter, verlangend dat het al oktober 2016 is waarin het laatste deel van het vierluik zal uitkomen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Mirjam Burger
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
