Meer maatschappij dan verhaal
Adalet Ağaoğlu (1929) wordt gezien als een van de meest vooraanstaande Turkse schrijfsters van de twintigste eeuw. Ze schreef romans, toneelstukken, korte verhalen, hoorspelen en essays. Daarnaast was ze actief als mensenrechtenactivist, wat vaak resulteerde in werken die betrekking hadden op maatschappelijke onderwerpen. Haar intellect en die thema’s maakten haar tot een van de belangrijkste Turkse schrijfsters van de moderne tijd. Haar debuut, Gaan liggen om te sterven, verscheen in 1973 en gaat voornamelijk over de positie van vrouwen in de snel veranderende Turkse samenleving. In 2019 is het werk vertaald in het Nederlands door Hanneke van der Heijden, en nog steeds is het werk relevant.
Het heden van het verhaal speelt zich af in het Ankara van 1968. Op een dag komt Aysel een hotelkamer binnen, gaat op het bed liggen en wacht op haar dood. Ze is docent aan de universiteit en is getrouwd met een academicus, maar wanneer ze naar bed gaat met een van haar studenten, komt ze in aanraking met een geheel nieuwe sociaaleconomische klasse, dat haar blik op de maatschappij verandert. Terwijl ze op het bed ligt overdenkt ze haar leven en haar keuzes in een constant veranderende samenleving in een veelbewogen tijdperk. Aan de hand van een collage van brieven, dagboeken en kranten wordt niet alleen het beeld geschetst van het leven van Aysel, maar ook van een Turkije dat constant in beweging is.
Vooral dat tweede is dan ook meteen een van de sterkere punten – al dan niet steunpilaren – van de roman. Door middel van brieven, fragmenten van dagboeken en krantenknipsels (die uiteraard gefictionaliseerd zijn, maar zo toch de suggestie wekken dat het gaat om de objectieve werkelijkheid) wordt er een kleurrijk, interessant verleden geschetst, waarin maatschappelijke verandering centraal staat. De roman weet op treffende wijze het gewicht van culturele veranderingen te schetsen. Voor mensen die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van Turkije in deze periode, is dit dan ook dé perfecte roman.
Deze vorm van vertellen zorgt er echter wel voor dat het verhaal van Aysel enigszins op de achtergrond komt, waardoor het dramatische en de emotionele waarde van de roman wegvallen. Er worden veel personages geïntroduceerd, die vaak meer voelen als een middel om een bepaald maatschappelijk thema aan te kaarten, dan dat ze echt iets toevoegen aan het verhaal. Doordat ook deze personages aardig wat pagina’s krijgen, verzwakt de focus op het verhaal van Aysel, waardoor je als lezer snel de draad kwijt kunt raken.
Echter zijn de thema’s die worden aangekaart in de roman nog steeds relevant. Zo komen vrouwenrechten en de positie van seksualiteit en gevoel in een maatschappij die wordt bepaald door een intellectuele ontwikkeling aan bod. Ook is vrijheid een terugkerend thema. Heb je als kind nog wel de vrijheid om je eigen keuzes te maken in een land dat zoveel verwacht van de jeugd? Het zijn vragen en thema’s die niet snel gedateerd raken.
Zo geeft de roman een steengoed beeld van de maatschappelijke ontwikkelingen uit die tijd, maar gaat dit helaas ten koste van een meeslepend verhaal. Dit zorgt ervoor dat Gaan liggen om te sterven net dat beetje magie mist dat het een onvergetelijke roman had kunnen maken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van mjvanholsteijn
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
