Een boek als een zwaan, met een beetje olie op de vleugels
Met zijn omvangrijke oeuvre die hij in 40 jaar heeft opgebouwd, is A.F.Th. van der Heijden misschien wel een van de meest gevestigde namen binnen de Nederlandse literatuur van vandaag. Bekende werken van hem zijn De tandeloze tijd en Tonio. Mooi doodliggen is zijn nieuwste roman.
Het verhaal begint vanuit Natan Haandrikman, die op 29 mei 2018 bij een vergadering van de VN Veiligheidsraad is, gewijd aan de MX17-ramp. Hij is een Nederlandse oorlogsverslaggever wiens ouders in het neergestorte vliegtuig zaten. Met zijn goede vriend en collega, Grigori Moerasjko, hebben ze de leugens van de Russen over de ramp proberen te achterhalen. Tijdens de vergadering krijgen de journalisten het bericht dat Grigori Moerasjko in de hal van zijn huis is neergeschoten. Hoewel de journalisten niet meer stil kunnen zitten, suddert de vergadering voort en na afloop boekt Natan gelijk een vlucht naar Kiev, om Yulia, de vrouw van Grigori, bij de staan.
Na een paar pagina’s blijkt deze kleine geschiedenis echter alleen het voorwoord te zijn van Natan, bij het werk van Grigori, genaamd Mooi doodliggen, waarvan Grigori wilde dat Natan het zou vertalen. Dan begint het verhaal dat zogenaamd is geschreven door Grigori en zogenaamd vertaald door Natan. Natuurlijk is de roman simpelweg een vertaling van de gedachten van A.F.Th. van der Heijden, maar deze truc zorgt er wél voor dat je op een andere manier naar het boek kijkt en dat er een spel wordt gespeeld met de taal en de waarheid, want wat er daadwerkelijk is gezegd door Grigori, is misschien anders vertaald door Natan.
Het verhaal stapt over op het leven van Grigori Moerasjko, de Russische journalist die om veiligheidsredenen naar Kiev is gevlucht. Met zijn vrouw en twee kinderen leeft hij een zo gewoon mogelijk leven en valt hij met zijn pen het Kremlin aan. Wanneer hij van de Oekraïense Geheime Dienst hoort dat er vanuit het Kremlin een aanslag op hem gepland staat, besluit hij samen met de Geheime Dienst het Kremlin en de wereld te misleiden, door zijn eigen dood in scène te zetten. De wereld is geschokt, maar wanneer hij niet dood blijkt te zijn, wordt zijn truc hem niet in dank afgenomen. Zijn collega’s en vrouw laten hem voor dood achter, alleen Natan staat hem bij.
Op dit punt zijn we misschien halverwege het verhaal. Ergens heeft het trekken van een thriller (een literaire thriller, dat wel), want wat is er nu spannender dan je eigen dood in scène zetten en een dag mooi doodliggen om de gevreesde Russen te misleiden? De stijl is bijna als die van de Russen: lang, mooi, beschrijvend en volop gebruikmakend van de taal, maar nooit echt saai. Het grootse vakwerk van Van der Heijden ligt er dik bovenop.
Pas wanneer we zijn aangekomen bij het laatste stuk van het boek wordt het wat langdradig. De actie vervaagd, je vraagt je af: ‘waar gaat dit heen?’ Er wordt iets groots beloofd, maar wat volgt voelt meer aan als een politieke preek dan een verhaal. Er wordt gepraat over macht, Russische leugens en over Nederland. We zien ons eigen landje door de ogen van Grigori, een Rus, maar wanneer je je realiseert dat dit stiekem A.F.Th. is, haalt dit een groot deel van de magie weg.
Het einde is romantisch, maakt alles goed, laat je bijna de politieke preek doen vergeten. A.F.Th. van der Heijden weet heel goed de Russische macht te laten voelen en hij laat met weinig woorden het stille, altijd op de loer liggende Kremlin zien. Zijn taal, het onderwerp, de scherpe personages en het aangrijpende liefdesverhaal van Grigori en Yulia maken Mooi doodliggen (ondanks de preek) een sterke, waardige roman die zeker, nog lang na het dichtslaan, door de gedachten zal blijven spoken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van mjvanholsteijn
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
