Geschiedenis en niets dan familie

Walter van den Broeck (1941) is in de ruim 50 jaar dat hij actief is een gevestigde naam geworden binnen de Vlaamse literatuur. Hij staat bekend om zijn autobiografisch getinte romans, maar hij werd pas bekend met zijn toneelstuk Groenten uit Balen. Onder zijn bekendste romans vallen Brief aan Boudewijn en Het beleg van Laken. Voor zowel zijn proza als zijn toneel ontving hij de Vlaamse Cultuurprijs voor de Letteren. In zijn nieuwste roman, Niets voor de familie, duikt hij weer zijn eigen verleden in.    

De roman vertelt de geschiedenis van Van den Broecks stiefoom: Jaak Jacobs. Het verhaal opent in het heden; er komen enkele mannen op bezoek bij Walter van den Broeck, om hem te vragen naar zijn stiefoom. Al snel gaat het boek over in een verhandeling over de jeugdherinneringen van Walter aan zijn oom. Ook duiken we dieper het verleden in en komen we vanuit meerdere perspectieven meer te weten over het leven van Jaak, de vergeten architect met een ingewikkelde liefdesrelatie.    

Het is knap hoe Van den Broeck uit beperkte informatie over het verleden en met behulp van enkele privédocumenten het leven van een vergeten architect terug naar het heden weet te brengen. Er wordt een tastbare verhaalwereld gecreëerd die tot de verbeelding spreekt en het soms doet laten lijken alsof de geschiedenis zich vandaag de dag afspeelt, in plaats van zeventig jaar geleden. Jaak Jacobs en zijn vrouw, Heleen, zijn sprekend verbeeld en springen zonder enkele moeite van de pagina in het hoofd van de lezer.    

Hier zit echter ook de valkuil van het boek. Jaak en Heleen zijn de enige personages die écht goed uitgediept zijn. Echter worden zij omringd door een hoop minder belangrijke personages, die al dan niet echt hebben bestaan. Omdat het als schrijver onmogelijk is om genoeg informatie te vinden over al deze figuranten, komen ze vlak over en hebben ze geen distinctieve eigenschappen, waardoor de lezer de verschillende personages soms met elkaar kan verwarren. De personages worden genoemd omdat ze een rol speelden in het leven van Jaak en Heleen. Hierdoor is het boek historisch accuraat, maar leest het soms wat lastiger als verhaal.    

De roman weet moeilijk de balans te vinden tussen historische accuraatheid en het vertellen van een meeslepend verhaal. De lezer beleeft het verhaal vanuit het perspectief van zowel Walter, Jaak als Heleen. Hoewel de geschiedenis hierdoor goed uiteen wordt gezet, verliest de lezer de focus op het verhaal. Over welk van de drie personages gaat het boek nu eigenlijk? De lezer raakt de draad kwijt en heeft te weinig tijd om zich aan een van de verhalen te binden, waardoor de roman afstandelijk overkomt.    

Al met al zorgt de correcte beschrijving van de geschiedenis ervoor dat het boek interessant is voor iedereen die zich wil wanen in een vroegere tijd en meer wil weten over het verleden van Walter van den Broeck en het leven van Jaak Jacobs en Heleen. Voor lezers die zich willen storten in een meeslepende roman, is dit wellicht niet de juiste keuze.