Een verborgen geschiedenis aan het licht gebracht

Conny Braam (1948) is een Nederlandse anti-apartheidsactiviste, journalist en schrijfster van historische romans. In 1971 was ze een van de oprichters van de Anti-Apartheidsbeweging Nederland. In 1992 debuteerde ze als schrijfster met Operatie Vula. Intussen bestaat haar oeuvre uit vijftien romans, waaronder een trilogie over de familie Abraham en Ik ben Hendrik Witbooi, een roman over de voorganger van Nelson Mandela. Haar nieuwste roman, Wij zijn de wrekers over dit alles, gaat over Jakob Witbooi, Hendriks kleinzoon, die in de Tweede Wereldoorlog als krijgsgevangene naar Europa wordt overgebracht.

We volgen Jakob Witbooi en enkele van zijn kameraden op hun tocht door de Tweede Wereldoorlog. In 1942 worden ze in Noord-Afrika als krijgsgevangenen naar Italië overgescheept. Wanneer de geallieerden oprukken worden ze in 1944 als dwangarbeiders verplaatst naar IG Farben in Auschwitz III. De laatste beproeving van Jakob Witbooi is de dodenmars, de tocht die hij en vele anderen vanuit Auschwitz III hebben afgelegd, om in veiligheid terecht te komen en vervolgens teruggebracht te worden naar Zuid-Afrika, waar ondanks de beloftes van Churchill nog steeds racisme de norm is. In Wij zijn de wrekers over dit alles wordt een verborgen geschiedenis aan het licht gebracht, waarin racisme, misstanden en onrecht centraal staan.

Braam heeft met haar roman een meeslepend en schrijnend verhaal neergezet. We kennen allemaal de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog aan de ene kant en de apartheid in Zuid-Afrika aan de andere kant. Braam verbindt deze twee op ingenieuze wijze en de combinatie werpt een nieuw licht op zowel de oorlog als de apartheid. Het onrecht spat van de pagina en het gebeurt regelmatig dat je als lezer uit frustratie niets liever wilt dan in het boek springen, om de personages te steunen. Hoewel er een hoop personages langskomen, krijgen ze allemaal voldoende aandacht en zijn er weinig personages te vinden die niet menselijk aanvoelen. Het zorgt ervoor dat het soms voelt alsof je er zelf bij bent, in de kampen, samen strijdend.

Dit alles maakt het een aangrijpend verhaal, met personages en verhaallijnen die je niet snel zult vergeten. Toch moet de roman het vooral van deze elementen hebben. Het is aardig geschreven, maar het is niet de stijl van de roman die je bij zal blijven. Soms voelt het wat statisch aan, wat ervoor kan zorgen dat je uit het verhaal wordt gehaald. Hier en daar had de tekst wat smeuïger, poëtischer gemogen, om zowel de aandacht van de lezer meer vast te houden als het verhaal nóg meer lading te geven.

Toch overstemt het sterke verhaal de gebreken in de stijl. Al met al is Wij zijn de wrekers over dit alles een meeslepende roman over apartheid in en na de oorlog, met een verhaal en personages die niet snel van het netvlies zullen verdwijnen.