Indringend kunstwerk

Aimée de Jongh (1988) studeerde animatie aan de Willem de Kooning Academie te Rotterdam. Veelzijdig en getalenteerd zal zij bij de meesten vooral bekend zijn vanwege haar dagelijkse stripstrook Snippers in Metro, waarvoor ze sinds 2012 tekent. Met De terugkeer van de wespendief maakte ze een paar jaar geleden haar droom om een graphic novel te maken waar.

De terugkeer van de wespendief is een aangrijpend verhaal over Simon Antonisse, boekhandelaar in de bloei van zijn leven, die slachtoffer wordt van de inkrimpende boekenmarkt waardoor hij voelt geen andere keuze te hebben dan zijn boekhandel te sluiten. Alles in hem verzet zich hiertegen, ooit beloofde hij zijn vader (en diens vader) dat hij er alles aan zou doen om hun droom en levenswerk voort te zetten. Zoals vaak op keerpunten in het leven lijkt alles wat men op dat moment meemaakt samen te vallen en is het moeilijk om alle emoties die daarbij naar boven komen te behappen. Als Simon dan ook nog eens getuige is van een zelfmoord keert hij volledig naar binnen en worstelt met alle gevoelens die dit in hem losmaakt waarbij onverwerkte jeugdherinneringen naar boven komen.

In deze graphic novel is het verhaal van Simon prachtig verbeeld, de kleur uit De Jonghs dagelijkse strip heeft plaats gemaakt voor sobere zwart-wittekeningen. 'Ik was ervan overtuigd dat ik geen kleur nodig had om heftige emoties of filmische effecten in stripvorm neer te zetten,' zegt zij hierover.  Deze verzorgde heruitgave is uitgebracht tegelijkertijd met de verfilming van dit verhaal en biedt als extra een acht bladzijden tellend kijkje achter de schermen bij de totstandkoming van dit boek. Hierin zie je de eerste aanzet, nog in penseel en inkt, die voorafging aan het uiteindelijke werk met daarbij een korte toelichting van Aimée de Jongh. De tekeningen zijn voor de uiteindelijke versie weliswaar digitaal gemaakt, maar hebben hun oorspronkelijke karakter, enigszins schetsmatig, volledig behouden. De terugkeer van de wespendief werd in vijf talen uitgegeven en won de prestigieuze Prix Saint-Michel voor de beste Nederlandstalige strip van 2014.

Graphic novels worden in het Nederlandse taalgebied nog steeds amper gelezen en dat is jammer. Dit is een boek om op de leeslijst voor Nederlands te zetten, want waarom zou je de grens trekken bij het woord alleen als een boek als dit zoveel duidelijk maakt. Het laat bijvoorbeeld uitermate goed zien hoe stiltes ruimte en kracht aan een verhaal kunnen geven; zo is de link naar poëzie al snel gemaakt. Dit is hedendaagse literatuur die laat zien waar kunst begint. De kracht van weinig woorden, het minimalisme dat wat anders behelst dan abstractie. Want hoe voelt verlies, onmacht of wanhoop, hoe ervaar je de wereld om je heen als woorden ontoereikend zijn? Stof genoeg om zo’n kunstwerk als dit naast klassiekers te zetten en zo een gesprek over wat kunst kunst maakt, haar invloed, uitingsvormen en de onderlinge stijlverschillen op gang te brengen.

Al met al een indringend werk, met genoeg letterlijke witruimte in de beelden om even de blik te vertragen en naar binnen te keren. Over hoop en dromen en opnieuw kunnen beginnen op het moment dat het verleden zijn plaats in het huidige leven krijgt. Een graphic novel die leest als een verstilde novelle met grote impact, oprecht geraakt!