Een harmonieus spel tussen beeld en tekst
Een jurk vliegt vanuit het niets…
Een paar sokken ploft op de vers gevormde stapel kleren op het bed…
“Ik ga nu, hoor je me?!... NU!!!”
Een boek openen en er direct in meegezogen worden; dat zijn bijzonder fijne boeken. Niet dat het verhaal inhoudelijk altijd zo plezierig te noemen is, maar de manier waarop het verhaal en de beelden je meenemen is dat zeker wel.
In 2002 verscheen de roman Familieziek van Adriaan van Dis, een roman die bestaat uit losse herinneringen en impressies uit zijn jeugd. Van Dis opgroeiend in een Indisch gezin waar moeder, haar leven verscheurd door de koloniale oorlog, ternauwernood het kamp overleeft en met haar drie dochters losgerukt is van haar grote liefde. Moeder, die in het kamp haar hoofd boven water probeert te houden en haar kinderen een vader gunt en die vindt in meneer Java, waar ze voor ze het weet een kind van verwacht, smokkelkind – Adriaan. Niet dat hij die naam horen wil, hij haat zijn naam, het liefst heeft hij elke dag een andere.
Amper in het Nederland van de jaren 50 aangekomen wordt Adriaan, de jongen, geboren èn verguisd. Hij is het kind dat amper gewenst is, zich vastdraaiend in jongensachtige onhandigheid, vol opgekropte emoties die soms tot uitbarsting komen. Het broertje waar weinig begrip voor te vinden is bij zijn Indische halfzussen, de zoon die frustratie bij zijn vader oproept en geregeld gedoemd is tot onzichtbaarheid bij zijn moeder. Ieder probeert zijn hoofd boven water te houden, gevangen in het repatriëringshuis aan zee en onder toezicht van de ‘zo hoort het Hollanders’ die een soort heropvoedingsprogramma op ‘die Indiërs’ loslaten. Ze lijden en niet in z’n minst onder het juk van Meneer Java. Meneer Java die op zoek is naar zijn waardigheid die hij denkt terug te vinden in zijn tien paar ‘schoenen voor elke gelegenheid’, die zijn Indische verleden verdringt, want heimwee is zwakte. Die zijn waardigheid verliest in driftbuien die hij op de jongen loslaat, die zichzelf kwijtraakt als hij in zichzelf gevangen zit en onmogelijk wordt voor zijn omgeving. Het boek laat ontroerend en rakend zien hoe een jongen, een kind, probeert te overleven in zo’n onrustige en onveilige situatie.
Al snel na het verschijnen van het boek benaderde Van Dis Peter van Dongen, die zojuist zijn bijzonder fraai getekende tweeluik Rampokan had afgerond, met de vraag van Familieziek een beeldroman te maken. Van Dongen accepteerde de opdracht en werkte jaren aan het boek, maar het resultaat is er dan ook naar. De tekenaar, die een meester van de klare lijn is, heeft zich in dit boek overtroffen. De details zijn prachtig uitgewerkt en zijn kleurkeuze uitermate sfeervol. Het resultaat is een harmonieus spel tussen beeld en tekst geworden. Familieziek laat een enorme verbondenheid tussen schrijver en tekenaar en hun gedeelde verleden zien. Twee krachtige persoonlijkheden die elkaar de ruimte laten waardoor de beeldroman geen geïllustreerde roman is geworden, maar een krachtig werk waarin beide tot hun recht komen. Peter van Dongen, zelf ook met een Indische achtergrond, kon als geen ander Van Dis’ boek verbeelden. Een boek zó mooi verbeeld kan de lezer alleen zó raken als er verbondenheid is. De zachte kleuren, de klare lijn, ze passen perfect bij het verhaal en onderstrepen de tijdgeest. Alsof je zo de wereld van de jongen in bent gestapt. Subtiel detail hierbij is dat de tekeningen die de jongen in het verhaal maakt zijn getekend door Milan van Dongen, de zoon van Peter. Ze leveren prachtige expressieve hoofdstukspreads op, die de onderlinge verbondenheid tussen de geschiedenis en achtergrond van de makers nog eens extra onderstreept.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Moira
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
