Een harmonieus spel tussen beeld en tekst
Een jurk vliegt vanuit het niets…
Een paar sokken ploft op de vers gevormde stapel kleren op het bed…
“Ik ga nu, hoor je me?!... NU!!!”
Een boek openen en er direct in meegezogen worden; dat zijn bijzonder fijne boeken. Niet dat het verhaal inhoudelijk altijd zo plezierig te noemen is, maar de manier waarop het verhaal en de beelden je meenemen is dat zeker wel.
In 2002 verscheen de roman Familieziek van Adriaan van Dis, een roman die bestaat uit losse herinneringen en impressies uit zijn jeugd. Van Dis opgroeiend in een Indisch gezin waar moeder, haar leven verscheurd door de koloniale oorlog, ternauwernood het kamp overleeft en met haar drie dochters losgerukt is van haar grote liefde. Moeder, die in het kamp haar hoofd boven water probeert te houden en haar kinderen een vader gunt en die vindt in meneer Java, waar ze voor ze het weet een kind van verwacht, smokkelkind – Adriaan. Niet dat hij die naam horen wil, hij haat zijn naam, het liefst heeft hij elke dag een andere.
Amper in het Nederland van de jaren 50 aangekomen wordt Adriaan, de jongen, geboren èn verguisd. Hij is het kind dat amper gewenst is, zich vastdraaiend in jongensachtige onhandigheid, vol opgekropte emoties die soms tot uitbarsting komen. Het broertje waar weinig begrip voor te vinden is bij zijn Indische halfzussen, de zoon die frustratie bij zijn vader oproept en geregeld gedoemd is tot onzichtbaarheid bij zijn moeder. Ieder probeert zijn hoofd boven water te houden, gevangen in het repatriëringshuis aan zee en onder toezicht van de ‘zo hoort het Hollanders’ die een soort heropvoedingsprogramma op ‘die Indiërs’ loslaten. Ze lijden en niet in z’n minst onder het juk van Meneer Java. Meneer Java die op zoek is naar zijn waardigheid die hij denkt terug te vinden in zijn tien paar ‘schoenen voor elke gelegenheid’, die zijn Indische verleden verdringt, want heimwee is zwakte. Die zijn waardigheid verliest in driftbuien die hij op de jongen loslaat, die zichzelf kwijtraakt als hij in zichzelf gevangen zit en onmogelijk wordt voor zijn omgeving. Het boek laat ontroerend en rakend zien hoe een jongen, een kind, probeert te overleven in zo’n onrustige en onveilige situatie.
Al snel na het verschijnen van het boek benaderde Van Dis Peter van Dongen, die zojuist zijn bijzonder fraai getekende tweeluik Rampokan had afgerond, met de vraag van Familieziek een beeldroman te maken. Van Dongen accepteerde de opdracht en werkte jaren aan het boek, maar het resultaat is er dan ook naar. De tekenaar, die een meester van de klare lijn is, heeft zich in dit boek overtroffen. De details zijn prachtig uitgewerkt en zijn kleurkeuze uitermate sfeervol. Het resultaat is een harmonieus spel tussen beeld en tekst geworden. Familieziek laat een enorme verbondenheid tussen schrijver en tekenaar en hun gedeelde verleden zien. Twee krachtige persoonlijkheden die elkaar de ruimte laten waardoor de beeldroman geen geïllustreerde roman is geworden, maar een krachtig werk waarin beide tot hun recht komen. Peter van Dongen, zelf ook met een Indische achtergrond, kon als geen ander Van Dis’ boek verbeelden. Een boek zó mooi verbeeld kan de lezer alleen zó raken als er verbondenheid is. De zachte kleuren, de klare lijn, ze passen perfect bij het verhaal en onderstrepen de tijdgeest. Alsof je zo de wereld van de jongen in bent gestapt. Subtiel detail hierbij is dat de tekeningen die de jongen in het verhaal maakt zijn getekend door Milan van Dongen, de zoon van Peter. Ze leveren prachtige expressieve hoofdstukspreads op, die de onderlinge verbondenheid tussen de geschiedenis en achtergrond van de makers nog eens extra onderstreept.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Moira Macfarlane
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
