Een verdrongen geschiedenis
Eén van de interessantste gevolgen van het uitzoeken van een vrijwel onbekend stuk geschiedenis is dat het ineens een ander licht werpt op het plaatje dat zich in je hoofd gevormd heeft. Dit is precies wat Paco Roca in 2008 overkwam. Paco Roca (geboren in 1969 in Valencia, Spanje) was op bezoek in Parijs en woonde daar een lezing bij over ‘La Nueve’. La Nueve was de bijnaam van de 9e compagnie onder de divisie-Leclerc, zo genoemd omdat er zich onder de 160 manschappen 146 Spaanse Republikeinen bevonden. Spanjaarden die in 1944 als eerste Parijs bevrijdden, een gegeven dat pas vrij laat in de geschreven geschiedenis naar voren komt en bij weinig mensen bekend is. Eén en ander werd ontdekt door het nader bestuderen van zeldzame kleurenfoto’s uit die tijd, waarop onder andere te zien is dat een half-track de naam van een Spaanse stad draagt en naast de bestuurder een kleine Spaans Republikeinse driekleur (rood/geel/paars) te vinden is. Uiteindelijk zat politiek spel de genuanceerde waarheid toentertijd in de weg. Paco Roca’s interesse was gewekt en zo startte hij zijn onderzoek naar deze compagnie, een onderzoek dat vijf jaar in beslag nam en resulteerde in deze lijvige graphic novel Sporen van het toeval.
Het verhaal begint in 1939, tegen het einde van de zeer bloedige Spaanse Burgeroorlog. De democratie is omver geworpen en het fascistische regime Franco komt aan de macht. Duizenden linkse republikeinse Spanjaarden slaan op de vlucht. Eén van deze toenmalige vluchtelingen is Miguel Ruiz, met zijn 96 jaar één van de laatste nog levende ooggetuigen, die gediend heeft onder generaal Leclerc. In Sporen van het toeval volgen we zijn leven in twee verhaallijnen. In de eerste verhaallijn zien we Paco en Miguel in gesprek - sober verteld en verbeeld - slechts ondersteund door één lichte steunkleur. Miguel leeft een teruggetrokken bestaan in een klein plaatsje in het Oosten van Frankrijk, verstopt ook voor zijn eigen herinneringen aan deze roerige periode in zijn leven. In de tweede verhaallijn volgen we Miguel Ruiz in de periode tussen maart 1939 en de bevrijding van Parijs in augustus 1944 - deze is verbeeld in subtiele kleuren.
.jpg)
Chaos, het nieuws dat Franco aan de winnende hand is bereikt langzaam de haven van Allicante, waar Spaanse Republikeinen massaal op de kade staan om de naderende fascisten te ontvluchten. Er is hoop, er zullen boten komen om hen te redden, maar er meert maar één boot aan, de Stanbrook, een Brits stoomschip geschikt voor ongeveer 24 man dat niet veel later zal vertrekken met 2638 dicht opeengepakte bannelingen aan boord. Miguel Ruiz is één van hen en vanaf hier ontspinnen zich via hem de gebeurtenissen van deze vergeten groep mensen. Wij volgen zijn weg die via Algerije naar een concentratiekamp in de Sahara leidt, waar Miguel onder toezicht van de asmogendheden onder de meest erbarmelijke omstandigheden aan de Trans-Saharaspoorlijn te werk wordt gezet. Eind 1942, het Vichy-regime wordt verslagen door de geallieerden en hierdoor krijgen de Spanjaarden kans om van alle uitzichtloze mogelijkheden zich te kiezen voor het aansluiten bij de Franse strijdkrachten om met hen via Engeland naar Frankrijk te vertrekken en op te rukken naar Parijs. Het geheel wordt zonder sentiment of verheerlijking verteld, wat het een stuk overtuigender en sterker maakt om te lezen.
Sporen van het toeval is een graphic novel die uitermate precies is getekend en geschreven, het historisch onderzoek is zeer gedegen uitgevoerd en Roca heeft niet nagelaten om deskundigen in te schakelen bij twijfel over de uiteindelijke inhoud en weergave. Een sterk werk waarbij de ingetogen stijl van tekenen en kleur de feitelijke inhoud onderstreept. Er is al veel over de Tweede Wereldoorlog geschreven, maar al lezende is er het besef dat de plek waar men geboren is altijd een deel van het gevormde beeld bepaald. Het is niet direct een eenvoudig boek om te lezen, zeker in het begin, als je wat minder thuis bent in de details kost het even wat extra moeite om het verhaal in het grotere geheel te plaatsen. Roca is erin geslaagd om met dit heel persoonlijke verhaal een verdrongen geschiedenis onder de aandacht te brengen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Moira
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
