'Wij zijn geen Übermenschen. Wij niet. We zijn amper mensen...'

Berlijn 20 april 1945 - 18 mei 1945, een stad die louter nog uit grijstinten bestaat. Een stad in puin waar de grijsaards, de vrouwen, de kinderen de hoofdstad moeten zien te verdedigen. Deze dagen zien we door de ogen van twee vrouwen, de Duitse Ingrid en de Russische Evgeniya. Waar deze twee vrouwen elkaar ontmoeten in het verhaal is fictief, maar de vrouwen die model voor hen stonden waren mensen van vlees en bloed die echt hebben geleefd. De gruwelijkheden die ze meemaakten hebben helaas ook echt plaatsgevonden.

'Het nationaal-socialisme besefte al snel dat het de zonen van hun moeders moest scheiden om er volmaakte Übermenschen van te maken.
Wij zijn geen Übermenschen. Wij niet. We zijn amper mensen...
We zijn zieke, uitgehongerde, verdorde, lege dieren, bijeengedreven door honger en angst, schuilend in donkere, vochtige kelders. Ratten die hun daden allang niet meer tellen.'

Het verhaal in deze graphic novel is monsterlijk en de woorden van met name Ingrid zijn heftig, in werkelijkheid een anonieme jonge vrouw, wiens dagboek verscheen onder de titel 'Eine Frau in Berlin'. Ik heb het gewaardeerd dat de tekenaar wel haar verhaal heeft verteld, haar eigen woorden gebruikte, maar de beelden respectvol heeft gehouden.

'Berlijn is een grijze vlakte.

Maar nu is een nieuwe kleur grijs over de stad neergedaald, het grijs van het stof en de as, verspreid door Engelse en Amerikaanse vliegtuigen, door Russische kanonnen.

Een kosmopolitisch, alomtegenwoordig, smerig grijs, dat zich niet makkelijk laat verwijderen.'