‘Hun belofte hield hen samen’

Heather Morris is geen onbekende auteur voor mij. Eerder schreef ze De tatoeëerder van Auschwitz en Cilka’s keuze dat nu een andere titel heeft nl. Het meisje dat twee kampen overleefde. Beide boeken heb ik toen ook verslonden en ze zijn me tot op heden nog altijd bijgebleven. Twee beklijvende boeken die moeten gelezen worden en voeg daar nu maar De drie zussen van Auschwitz aan toe. Heather weet als geen ander hoe ze een levensverhaal moet pennen en hoe ze in contact komt met de desbetreffende families. Voor dit boek reisde ze speciaal naar Israël toen ze een promotietour aan het doen was in Zuid-Afrika; ze wilde meteen deze familie ontmoeten en zo is dit aangrijpend boek tot stand gekomen.

Het verhaal van de zussen begint in Slowakije in 1929. Daar beloven ze hun vader dat ze er altijd voor elkaar zullen zijn. Het is een pact dat ze sluiten op zeer jonge leeftijd! Cibi, Magda en Livi zijn zes handen op één buik.
In maart 1942 moet Livi, die dan vijftien jaar oud is, zich aanmelden in de synagoge. Ze staat op de lijst van meisjes die getransporteerd worden; ze moeten gaan werken voor de Duitsers. Cibi, die dan negentien jaar oud is, laat haar zusje niet alleen vertrekken en gaat mee met Livi. Door een gelukkig toeval moet Magda, die achttien jaar oud is, niet mee.

Cibi en Livi komen in maart 1942 in Auschwitz aan, of ook ‘De poort naar de hel’ genoemd. Cibi krijgt het nummer 4560 en Livi krijgt het nummer 4559 op hun armen getatoeëerd. Vanaf dan begint hun nachtmerrie waar ze zich kapot werken en waar weinig voedsel is. Ook de hygiëne laat te wensen over en ze moeten zich redden met hetgeen ze krijgen. In augustus worden ze overgeplaatst naar Birkenau. Ze zijn gevangenen die worden behandeld als beesten en hun levens zijn niets waard. Toch weet de onverschrokken Cibi baantjes te bemachtigen voor hen waar ze iets beter kunnen werken dan voorheen.

“Om te overleven moet je onzichtbaar blijven, is een belangrijke les dat ze geleerd hebben. Toon geen angst, woede of afschuw, want dat betekent je dood.”

In september 1944 wordt Magda gesnapt door de Hlinka-garde en zo komt ook zij in Auschwitz terecht. Na twee en een half jaar zijn de zussen weer herenigd. Magda krijgt het nummer A-25595 getatoeëerd op haar linkerarm. De zussen doen elkaar terug een belofte: ze beloven elkaar om in leven te blijven.

In januari 1945 hebben Cibi en Livi bijna drie jaar in het kamp gezeten als ze met hun drieën aan de Dodenmars beginnen. Ze gaan er weg maar zijn bijlange na nog niet vrij! Ze kunnen ontsnappen en na een heel lange reis en omwegen komen ze aan in Bratislava. Ze mogen dan wel vrij zijn maar ze zijn nog steeds uitgemergeld, kromgetrokken door de last van hun ervaringen. Daar moeten ze een nieuw leven zien op te bouwen wat niet simpel is; ze leven nu namelijk in een communistisch land. Er is maar één ding dat ze willen en dat is dat ze met hun drieën naar het beloofde land Palestina kunnen emigreren. Er worden inspanningen gedaan om de nieuwe staat Israël te stichten.

Ze lukken daarin en bouwen een nieuw leven op, nooit ver uit elkaars buurt want ze houden zich nog altijd aan hun belofte. Ze zijn gelukkig maar de herinneringen aan de kampen blijven hen elke dag achterna achtervolgen; het is iets dat ze niet uit hun gedachten kunnen laten en dat hun leven zal blijven bepalen.
In het nawoord kun je lezen hoe dit boek tot stand is gekomen en van daaruit heeft de auteur het levensverhaal van de drie zussen neergepend. Het is wederom een knap staaltje schrijverskunst dat is neergepend door deze auteur. De emoties spatten van de pagina’s en niets laat je onberoerd. Elke zus moet afrekenen met haar eigen demonen maar samen blijven ze sterk en ze peppen en moedigen elkaar aan waar nodig. Zo leer je ook hoe ze hun uiteindelijke leven op de rails hebben gekregen en hoe uitgebreid hun familie wordt.

Wat ook opmerkelijk is, is dat Lale, de tatoeëerder van Auschwitz in dit boek voorkomt en zo ook Cilka. Livi zat samen met hen in Birkenau en ze was schoolgenootjes met Lale’s vrouw Gita.

Het is een aangrijpend levensverhaal van drie ongelooflijke zussen die elkaar onvoorwaardelijk liefhebben en die alles delen. Ze houden zich aan hun belofte die ze hun vader hebben gedaan en wat een mooi eerbetoon is dit! Je voelt de eerbied en liefde die ze voor elkaar hebben. Ondanks de grootschalige wreedheden die hen zijn toegedaan hebben ze het voor elkaar gekregen om nog meer liefde te verspreiden. Angst, moed, liefde en vastberadenheid, dat zijn de emoties die in dit boek de overhand hebben.

Het is een hartverscheurend, inspirerend en bemoedigend verhaal dat moet gelezen worden. Heather Morris sluit haar trilogie af met dit beklijvend boek dat ze wil delen met de wereld. Ik geef dan ook 5 welverdiende sterren aan dit boek.

“We zijn het aan onze overleden dierbaren verschuldigd om ons leven zo goed mogelijk te leiden en de beste versie van onszelf te worden. En hier in Israël kunnen we dat doen.”