De pijn van het scheiden

De Amerikaanse schrijfster Fay Weldon, beroemd geworden door haar scherpe analyses van de man-vrouw relatie, schreef onlangs, vrij geciteerd, dat vrouwen de nieuwe mannen zijn en dat mannen de nieuwe vrouwen zijn. Zelden is een uitlating zo treffend geïllustreerd als in het boek De verbouwing van Saskia Noort. Hierin is de sterke man van weleer gedegradeerd tot een hulpbehoevend, depressief hoopje mens dat fysiek en financieel geheel steunt op zijn sterke vrouw. De vrouwelijke hoofdpersoon daarentegen is de kostwinner, degene die alle zorgen voor het reilen en zeilen van haar gezin in haar eentje moet opvangen. Kortom de vrouw van nu in de rol van de man van vroeger.
Het is een onderwerp dat Saskia Noort op het lijf is geschreven. In haar columns, gebundeld in het boekje 40 liet zij al zien, de perfecte chroniqueur te zijn van het vrouweneven van dames boven de veertig. Heel herkenbare miniatuurtjes waarin vrouwen zich moeiteloos konden herkennen. Datzelfde zal ongetwijfeld het geval zijn bij De verbouwing, waarin ook typisch vrouwelijke problemen de hoofdmoot van het verhaal uitmaken.
Het verhaal gaat over de mooie Mathilde, een veertig plusser, met een glanzende carrière en idem dito ambitie. Zij is eigenaar en directrice van een kliniek voor cosmetische chirurgie.
Maar Mathilde heeft problemen, véél problemen. Mathilde is getrouwd met Rogier, een voormalig psychiater die na een geestelijke inzinking zijn beroep heeft opgegeven en nu samen met een andere voormalige arts bezig is het huis op holistische wijze te verbouwen.
De artsen zijn echter bouwkundige klunzen die kapitalen spenderen aan onzinnige architectonische filosofieën. Het huis ligt in puin. De schuldenlast neemt enorme proporties aan, Mathilde en haar huilerige man hebben geen enkel oog voor hun afdwalende tienerzoon Thom. Bovendien is het huwelijk van Mathilde een verlepte roos, die met geen water of pokon nog op te peppen is. Maar dan komt de oude, ernstig foute schoolvriend Johan in het leven van Mathilde. Hij belooft haar al haar zorgen op te lossen. Zij klampt zich fysiek en geestelijk aan hem vast, maar dan begint de ellende pas goed.
De verbouwing heet een thriller te zijn, maar in werkelijkheid is het boek één lange emotionele odyssee van een carrièrevrouw annex moeder die wanhopig op zoek is naar houvast en hernieuwd geluk. De eerste honderd pagina’s gaan vrijwel uitsluitend over het gevoelsleven van Mathilde die steeds dieper wegzinkt in het moerras van schuldgevoel omdat vrijwel al haar gevoelens voor haar man verdwenen zijn. De daadkrachtige man en hulpverlener van vroeger is verworden tot een alcoholische, opgeblazen patiënt voor wie zij geen enkel respect meer heeft. Verder draagt zij alle lasten voor de peperdure verbouwing, moet zij de talrijke deurwaarders tevreden zien te stellen, moet zij haar kliniek opbouwen en proberen richting te geven aan de opvoeding van haar zoon. Een onbegonnen zaak.
Het tweede deel van het boek voegt het element “angst” toe aan Mathildes boosheid, onvrede, pijn, verdriet en schuldgevoel. Angst voor de criminele elementen die haar leven binnensluipen, angst voor het verliezen van haar status, angst voor het verliezen van de controle over alles, angst voor de gezondheid van haar (eenzame) zoon Thom en angst voor haar eigen leven.
Dit alles maakt dat De verbouwing, waarin ruim baan wordt gemaakt voor actuele onderwerpen als cosmetische chirurgie en Poolse (gast) arbeiders, het meest persoonlijke boek is van Saskia Noort tot op heden. Het is het pijnlijke en slopende proces van verwijdering tussen man en vrouw, het afscheid nemen van het huwelijk, dat hier beschreven wordt. En zeker, zware criminaliteit speelt een rol, maar is absoluut ondergeschikt aan de teloorgang van het huwelijk, dat zo intens beschreven wordt.
De verbouwing biedt met name de vrouwelijke lezers een grote mate van herkenbaarheid.
Als boek is het absoluut goed, als thriller wat minder omdat de spanningsboog te wensen overlaat. De aanloop naar de spanningsverhogende elementen duurt te lang en het einde, waarin de misdadige eindjes aan elkaar genoopt worden, is wat rafelig. Natuurlijk zal Saskia Noort er geen boek minder door verkopen. Zij is bezig een icoon te worden van de Nederlandse vrouwenthriller. En dat is terecht. Als geen ander weet zij de tijdgeest, en de rol van de vrouw in die tijdgeest, in woorden te vatten. Waarvoor dank.