Obsessies en wraak

Na haar goed ontvangen psychologische thrillers Vrij en Ex heeft Martine Kamphuis haar derde thriller ten doop gehouden onder de titel Kift. Het boek speelt zich af tegen het decor van de bekende thrillerwebsite Crimezone.nl
Wie de boeken van Martine Kamphuis heeft gelezen, weet dat haar hoofdpersonages altijd vrouwen zijn die de grenzen van de realiteit verre overschrijden. In haar eerste boek Vrij was het een vrouw die op obsessionele manier vocht voor haar vrijheid. In Ex was het een vrouw die op obsessionele manier in het leven van haar ex-vriend bleef ronddolen. In haar nieuwste boek Kift is dat niet anders. Opnieuw is de hoofdpersoon een vrouw. Ditmaal een moeder die op obsessionele wijze haar schrijvende dochter (Annabel Aalbers) in bescherming neemt tegen een, in haar ogen, zure Crimezone-recensent die haar dochter een slechte waardering voor haar boek heeft gegeven. Dat vraagt om wraak. Tegenmaatregelen. Een koekje van eigen deeg en desnoods nog ingrijpender maatregelen.
Parallel aan het verhaal van de schrijvende dochter en de wraakzuchtige moeder loopt het verhaal van ene Julia, een alleenstaande moeder die een knappe bouwvakker ontmoet en met hem in haar huis gaat samenwonen. Groot is de schrik en vervolgens de haat en de wraakzucht als zij merkt dat de stoere bouwvakker Arjan een seksuele relatie is begonnen met haar 12 jarige dochter. Niet veel later wordt Julia opgepakt voor moord. Alleen wordt zij niet beschuldigd van de moord op haar minnaar, maar op de moord van een onbekende man. Wie is deze man en welke rol speelt Julia’s 12-jarige dochter in het geheel?
Martine Kamphuis is in al haar boeken een grootmeesteres in het uitvergroten van menselijke emoties. Een rouwproces, of dat nu gaat om het verlaten worden door een man (Ex) of het overlijden van een tante (Kift) zijn drama’s die tot Fellini-achtige proporties worden opgeblazen. Het aantasten van trots, het eigen ego, gaat gepaard met onvervalste gevoelens van haat, op een manier die moeiteloos kan leiden tot die ene ultieme wraakneming: moord.
Daar waar woorden, e-mails en slechte sterrenwaarderingen op de website van Crimezone.nl tekort schieten is het in ieder geval een optie die het overwegen waard is.
Kamphuis giet dit alles in een vorm die enige “literaire leeservaring” vereist. Zo gaat elk hoofdstuk in haar boek de naam van een van de personages mee. In een hoofdstuk “Julia” is Julia de vertellende ik-persoon. In een hoofdstuk “Annabel” is de ik-persoon echter niet Annabel, maar een onbekende vrouw. Dat is even wennen, maar langzamerhand wordt het doel van deze verteltechniek duidelijk. Ook het slot van haar boek, dat op weergaloze wijze alle verwarrende punten duidelijk maakt en laat zien hoe groot het drama in het leven van alle personages werkelijk is geweest, is van hoog niveau.
De rol van Crimezone.nl is groot, maar voornamelijk dienend. Crimezone wordt gezien door de ogen van de boze, beschermende moeder die wraak wil voor de onheuse kritiek op het boek van haar dochter. Op grappige, obsessionele, wijze maakt zij gebruik van het lek in het (toenmalige) softwaresysteem van Crimezone en reist alle internetcafés af om het boek van haar dochter van het maximaal aantal sterren te voorzien en het boek van de zure recensent van één ster. Crimezone is de hamer waarmee de moeder de recensent vol op het hoofd wil treffen. Geen zee gaat haar te hoog. Haar verblinde geest is slechts in staat een vervormde werkelijkheid te ontwaren. En die vervormde werkelijkheid wil ze naar haar hand zetten.
Aan het begin van Kift heeft Martine Kamphuis als motto een citaat van Vaclav Havel (Disturbing the peace) opgenomen: “Wie zichzelf te serieus neemt loopt altijd het risico zich belachelijk te maken; wie consequent om zichzelf kan lachen niet.” Met dit motto in het achterhoofd dient de lezer de benadering van Crimezone te lezen, maar ook de speldenprikjes aan het adres van Saskia Noort, enkele uitgevers, redacteuren en publiciteitsmensen. Het sterke is dat Kamphuis ook zichzelf, als thrillerschrijfster, niet ontziet. Humor is de beste pleister voor de ziel. Zowel humor als pleister worden de lezer in het boek aangereikt.
Kift is psychologisch gezien een heel sterk boek. Ook de structuur en het verrassende einde verdienen een staand applaus. Daar staat tegenover dat het Crimezone-gegeven wat te lang wordt uitgemolken, dat sommige passages (dood tante) het verhaal niet direct ondersteunen en dat sfeer en toonzetting uitgesproken op een vrouwelijke doelgroep gericht lijken te zijn.
Maar dat Kift een hele mooie thriller is staat vast. Voor wie dat niet ziet: dat is de kift.