Bart Debbaut dringt door tot de essentie

Wanneer ik in de bibliotheek het boek 'Als ik wakker word ga ik dood' oppak van een van de leestafels, is mijn nieuwsgierigheid direct gewekt. Zo'n titel heeft de kracht in zich om lezers te pakken en bij de strot te grijpen.

Auteur: Bart Debbaut. Uiteraard is de schrijver mij bekend, maar niet doordat ik zijn werk al eens eerder heb gelezen. Dat is een tweede pluspunt. Ik vind het fijn om boeken te lenen van auteurs wiens werk ik nog niet eerder heb gelezen. 'Reading on the edge' in plaats van altijd maar terug te grijpen naar auteurs waarover ik mij geen zorgen hoef te maken. Hun werk dan. Die vallen onder de noemer: 'Better save than sorry'. In mijn leesgedrag probeer ik een zeker evenwicht tussen deze twee te bewaren, met een lichte voorkeur voor het nemen van leesrisico's. Dit boek is zo'n leesrisico en na een korte blik op het omslag draai ik het om en lees de achterflap. Het pakt me en ik neem het boek mee, mijn nieuwsgierigheid is voldoende gewekt. Ik wil me wel aan dit verhaal wagen.

Als ik eenmaal thuis ben installeer ik me op de bank en lees de eerste regels. Al snel zit ik gevangen in een verhaal dat zich kenmerkt door mooi lopende zinnen, luchtigheid, humor, filosofische gedachten, simpliciteit en een zekere vorm van nostalgie. Door de gemakkelijke schrijfstijl waarmee Debbaut het verhaal en zijn karakters tot leven laat komen komt Frederik, de eendagsjongen, tot leven en krijgt hij mijn sympathie. Geen medelijden, het is dan wel een jongen die slechts één dag leeft, maar hij maakt zich daar weinig zorgen over. Hoe kan dat ook? Het concept van zorgen maken en dit dan te doorgronden, neemt teveel tijd in beslag, tijd die er niet is. Frederik heeft maar één doel en dat is de zee zien. Zorgen zijn niet aan hem besteed.

De directe, soms absurde manier van schrijven past helemaal bij het onderwerp en door een goed evenwicht tussen emotie en de kleine, grappige details die door het verhaal heenlopen, wordt de geloofwaardigheid ondersteunt en zelfs benadrukt. Het zorgt ervoor dat dit verhaal leest als een speer!

De geoefende lezer heeft het boek in een kleine twee uur uit, maar kan erop rekenen dat hij achterblijft met gedachten die nog dagen de aandacht opeisen om het verhaal, de essentie van Frederiks schijnbare, zinloze, korte bestaan, nog eens goed te overdenken. En dat is exact waar het om gaat. Debbaut zet de lezer aan tot denken en laat daarbij zien dat niet alles zwart-wit, goed of slecht, waardevol of nutteloos is. Of misschien ook wel. Het denkproces is belangrijker dan de uitkomst.

Wie ben ik, hoe vul ik het leven in en vooral met wie? Dat zijn de hoofdvragen die blijven hangen. Vragen die velen van ons herkennen. Een ding is zeker, het is mij in ruim 46 jaar nog niet gelukt om op deze vragen een sluitend antwoord te vinden, laat staan in 24 uur. Eerlijkheidshalve moet ik hier wel bij vermelden dat de meeste mensen ook niet aangezet worden om een antwoord op deze vragen te vinden. Omdat er geen zekerheid is over de houdbaarheidsdatum van het leven voelen we ons allemaal onsterfelijk. Er is geen dringende noodzaak.

In dat opzicht valt hoofdpersoon Frederik misschien wel te benijden. Hij heeft de zekerheid van één dag en daardoor meer kans om tot de essentie van dat korte leven door te dringen. Hij ervaart de zin en onzin van het leven anders dan wij 'de gelukkigen' met een levensduur die vaker verspilt dan benut wordt.

Misschien is dat wel waar het leven uiteindelijk om draait? Het leven benutten in al zijn eenvoud en daarmee door te dringen tot de essentie. Niet door er teveel over na te denken, maar gewoon door te doen. De rest is alleen maar ruis.