Een afstandelijke kilte die je kan ontroeren

Op Bult, een grillige bult, met één zachte helling, wonen 3 personen naast en over elkaar: een jonge vrouw, een oude vrouw en een lange slanke man. Deze buren beginnen elkaar beter te leren kennen naarmate de tijd verstrijkt en ze samen hagen knippen, soep koken voor elkaar, taart eten, en zelfs knikkeren.

Bij ieder van hen is er een leegte ontstaan door het verlies van hun moeder, onder verschillende omstandigheden op verschillende tijdstippen in hun leven, maar die leegte hebben ze dan wel gemeenschappelijk. Alle drie hebben ze het in zich om alleen te blijven en zo de ruimte te zoeken die ze nodig hebben voor hun verwerkingsproces. Toch groeien ze naar elkaar toe, en zullen ze elkaar gaan helpen, groeit er een soort solidariteit. Wat een mooi iets is om in deze tijden van ziekte maar ook groeiende solidariteit over grenzen heen te lezen. De gemeenschappelijke haag die de jonge vrouw wil aanleggen tussen haar perceel en dat van de oude vrouw, zullen deze twee uiteindelijk samen knippen en zo komen ze toch nader tot elkaar. Ze gaan hobby’s delen, elkaar geheimen vertellen, elkaar verkiezen i.p.v. een onhebbelijke zus, …

Bult is een erg suggestief verhaal en voelt erg symbolisch aan voor mij. Er spreekt veel verlangen uit en heeft een melancholische ondertoon naar vroeger toen het noodlot nog niet had toegeslagen. De jonge vrouw is een sterrenkijkster – een astronome? – in de grote sterrenwacht ‘enkele heuvels verder’ en een muurklimster. De oude vrouw noemt dit een geluk: “‘naar sterren kijken en op muren klimmen, recht de hemel in.’ Ze giechelde.”

De lange slanke man is een kunstenaar die de jonge vrouw wil tekenen, maar wat hem keer op keer niet lukt. Hij heeft nog steeds de oude hond van zijn gestorven moeder onder zijn hoede, zijn nachtvlinderhond. De oude vrouw is waarschijnlijk de vreemdste van de drie: ze verzamelt knikkers met allerlei namen en eigenschappen die je doen duizelen voor een verrassend doel dat je op het einde pas te weten komt.

Door de aangenaam aanwezige witruimte die De Maré openlaat in haar boek creëert ze een aanschouwelijke afstand waardoor je als lezer sommige details beter in je kan opnemen. Achter elk beeld dat ze schetst kan je wel een betekenis vinden. Het afscheid en de troost komen als thema volgens mij wel het sterkst naar voren. Kunnen mensen wel getroost worden, heeft niet ieder zijn eigen verlies dat onbegrijpelijk is, niet te vatten? Hoe kun je dat het best doen, door ieder in zijn/haar waarde te laten?

De bewoners van Bult bezoeken samen een andere heuvel die je vanuit Bult kan zien, en waar de oude vrouw telkens van denkt dat ze er vanuit haar huis een gedaante ontwaart op een bankje. Op een dag neemt de lange slanke man hen mee in zijn auto om dit samen te gaan uitzoeken. Het standpunt op hun thuisplek Bult verandert dan als ze daar zijn toegekomen:

“Soms zei iemand iets.
Over Bult die zo anders was nu ze hem vanuit een ander oogpunt zagen.
Over zijn grillige vormen en zijn zachte helling.
Over de haag die van ver nog maar een streepje was.
Als ze niets zeiden was het erg stil.
Op het waaien van de wind en een paar hoestbuien van de nachtvlinderhond na.“

De verteller vertelt nog het meeste over de nieuw aangekomen jonge vrouw, haar leven en haar onhebbelijke zus. Toch blijft het standpunt niet bij haar hangen, als een van haar buren in het verhaal komt, worden deze ook gevolgd in hun doen en laten, en wordt er ook een puntje van de sluier over hun leven opgelicht.

Deze korte roman is heel goed gebalanceerd en laat je zachtjes mee glijden in de levens van de personages waar je wel niet heel dichtbij komt. Afstand en een zekere kilte blijven wel altijd hangen, omdat ze alle drie niemand dicht bij hen làten komen. En net daaruit spreekt hun verdriet, hun eenzaamheid, hun bestaan. Daardoor kan dit boek je net ook ontroeren als je hier gevoelig aan bent en deze emotie zelf ook wat herkent. Bult doet iets met je als lezer maar of de personages echt lang zullen blijven hangen, is nog een andere vraag. Op de een of andere manier lijkt de tekst namelijk ook erg vluchtig te zijn, amper vast te houden, die bijna als los zand door je vingers heen glipt. Net als ik die liever wat dichter bij me had gehad.