Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Sterk debuut over onze huidige tijd

Nathalie B1 23 mei 2018
Aafke Romeijn schreef met Concept M haar debuutroman. In dit boek heeft in de jaren 1950 in Nederland de ziekte kleurloosheid toegeslagen: patiënten die hieraan lijden, hebben zwarte ogen, grijs haar en grijze nagels, en een doorschijnende huid. De eerste baby’s die ermee geboren worden, sterven eraan omdat uiteindelijk ook hun organen en hersenen erdoor worden aangetast. Er komt in de jaren daarna echter snel een geneesmiddel, ‘kleurstof’, op de markt om deze patiënten levensvatbaar te houden en die hen later zelfs een vrij goede levensstandaard kan garanderen, weliswaar onder continue toediening van de kleurstof in de vorm van ampullen in een bakje dat onder de kleren wordt aangebracht. Op deze manier doet deze ziekte bv wat denken aan Aids-patiënten en het stigma rond de (positieve) Hiv-status.

Het boek vangt aan met een brochure die opgemaakt is voor kleurlozen: zij mogen geen zware fysieke inspanningen doen en niet in de zon komen. Hava is de hoofdpersoon in dit boek, geboren als Eva. We volgen haar in 2020, terwijl ze op weg is naar het Radboud-ziekenhuis om vrijwillig af te zien van haar kleurstof, wat in feite ‘Concept M’ inhoudt. Tegelijkertijd gaan we met haar terug in de tijd dankzij haar herinneringen aan de gebeurtenissen die zich in de jaren ervoor afspeelden. Ze heeft gebroken met haar moeder, Marijke Gerritsen, die zich sinds de geboorte van Hava heeft ingezet voor menslievendheid en niet-discriminatie t.o.v. kleurlozen, voor wat betreft het aanbod van behuizing en jobs, en het solidair dragen van hun zorgkosten. Van de weeromstuit werd Marijke daardoor een bekende activiste en mediapersoonlijkheid die zowel door de pers uitgenodigd wordt als dat ze zich zelf uitnodigt wanneer ze wil reageren op thema’s in verband met deze ‘minderheid’. Hava heeft haar verhaal al teveel gehoord en voelt het zelfs aan als misbruik van haar ziekte door haar eigen moeder. Het zijn botsende karakters hoewel er wel steeds een aantrekking blijft door de onomkeerbare biologische band en een soort heimwee van Hava naar haar beschermde kindertijd. Het universele herkenbare moeder- en dochterverhaal dus.

Hava heeft echter nieuwe vrienden gemaakt die een volledig andere mening zijn toegedaan dan haar moeder, net als zijzelf al had trouwens. Ze is ervan overtuigd dat de problemen die kleurloosheid met zich meebrengen, het land zullen vernietigen, op economisch vlak dan vooral, als er niet iets tegen wordt gedaan. Kleurlozen die kinderen krijgen, brengen deze kleurloosheid namelijk ook over, waardoor er volgens haar een catastrofe zal plaats vinden in niet afzienbare tijd. De kost van de kleurstof die men nodig heeft voor de ‘kleurlozen’ en de macht van de farmaceutische bedrijven en de nationale zorgverzekering drukken namelijk erg op de welvaart van het land. Onder andere de eerste minister, Stork, zou belangen hebben in de grootste Nederlandse toeleverancier van deze middelen. In het Midden-Oosten zouden er oorlogen woeden om deze kleurstof te delven bovendien.

Als Concept M een concept is voor een science fiction-roman, heb ik al meer science fiction gelezen dan ik dacht. En science fiction? Dit is toch vooral een soort ‘what if’-roman met enkele serieuze politieke boodschappen achter. Neem dit toeval: vele reacties op kleurlozen doen erg denken aan het huidige discours over immigratie. Net enkele dagen geleden nog kwam een Belgische politicus op de proppen met zijn vraag aan de Nationale Bank om de kosten en baten van immigratie te berekenen, en dan vooral die van buiten de EU. Op dit vlak doet dit boek mij bijna als non-fictie aan! De val die gebruikt kan worden om kleurloosheid dan wel immigratie niet als een feit te bezien maar op zich als een voor/tegen-discussie, en dat daarbij echte samenlevingsproblemen kunnen ontstaan als er geen bijsturingen vanuit overheden komen, komt trouwens ook aan bod in de opinies van Hava.

Daarnaast is de macht van de farmaceutische industrie ook echt een thema in dit boek, en de verstrengeling ervan met de machthebbers, corruptie en nepotisme. Zit er misschien ook een zweem in het boek die neigt naar het geloof in complottheorieën? Het einde van het boek neigt er echt wel een beetje naar maar dit wordt ook wel geloofwaardig gehouden op de één of andere manier, en wordt niet te sensationeel aangezet.

Het verhaal is eenvoudig geschreven: zinnen worden over het algemeen kort gehouden en van omfloerst taalgebruik is geen sprake. Dialogen worden afgewisseld met herinneringen waardoor er telkens sprongen in perspectief en in de tijd voorkomen, zonder echter verwarrend te werken en eerder zorgen voor een gevarieerd verhaal. Ook knap om op te merken is hoe de schrijfstijl van bv de brochure in het begin of van de voorleesstijl van de neergeschreven radiostukjes is aangehouden. Hier komt de kennis van de journaliste in Romeijn zeker naar boven. Met een goede dosis humor en reflectie heeft Romeijn ons een sterk debuut over de huidige tijd voorgeschoteld!

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Nathalie B1

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.