Geweldige moderne roman voor zijn tijd

Virginie Loveling is een Vlaamse dichteres en schrijfster die geboren werd in het Oost-Vlaamse Nevele in 1836 en stierf in Gent in 1923. Ze wordt vaak in één adem genoemd met Rosalie Loveling, haar eveneens schrijvende 2 jaar oudere zuster, en haar neef Cyriel Buysse. De Loveling-zusters hadden een Duitse vader en werden daardoor tijdens de Eerste Wereldoorlog wel eens met een scheef oog bekeken. Zowel Buysse als de Loveling-zusters zijn heel belangrijk voor de Vlaamse literatuur. De Loveling-zusters kwamen ook uit een welgesteld liberaal en antikatholiek milieu, wat in die tijd toch heel wat was. In ‘Een revolverschot’ speelt de kerk eigenlijk geen rol van belang, en in de roman "Sophie" draait het over de toenmalige schoolkwestie in Vlaanderen...

Virginie Loveling schreef poëzie, kinderboeken, essays en romans, en was een ‘allround’ schrijfster. In het begin van haar carrière bracht ze enkele boeken uit onder het pseudoniem W.G.E. Walter maar ze ging nadien verder onder haar eigen naam. Vrouwelijke auteurs in die tijd zijn dan ook zeldzaam en hadden het zwaar om erkend te worden. Ook in haar tijd, en omdat haar boeken op de katholieke ‘Codex’ kwamen, was ze niet erg bekend in Vlaanderen.

In Een revolverschot gaat het over een noodlottige liefde voor dezelfde man van twee zussen, Marie en Georgine. De zussen blijven na het overlijden van hun ouders samen wonen, ze verloren hun moeder al vlak na de bevalling van de jongste, die vanaf dan vooral verzorgd werd door Marie. Marie wordt geplaagd zowel door jaloezie als door een moederlijke bezorgdheid voor haar zus. Marie wijst net omwille van de zorg voor haar veel jongere zusje een heel aantal mannen af die haar gerust wilden huwen. Ze zijn gelukkig gefortuneerd, en maken deel uit van de elite van het dorp samen met de burgemeester, de notaris en enkele andere gelukkigen. De pastoor maakt hier, ondanks het in die tijd gebruikelijke belang van zijn rol, duidelijk geen deel van uit; er wordt ook een beeld geschetst van een gezelschap dat samen komt op etentjes en bijeenkomsten waar de zeden iets losser en gemoedelijker waren dan wat de clerus toen graag wilde.

Het dorpsleven wordt prachtig neergezet, de archaïsche taal is even doorbijten als je de oorspronkelijke versie van de dbnl (digitale bibliotheek Nederlandse literatuur) leest maar tegelijkertijd geeft dit er ook een bepaald cachet aan en wordt de sfeer zo heel goed neergezet. Het boek werd ook hertaald uitgegeven wel. Het milieu, twee gefortuneerde vrouwen die zich niet zomaar laten huwen, en de ‘upstairs downstairs’ sfeer doen bijna denken aan de boeken van Jane Austen en Emily Brontë van een eeuw vroeger. Ook in de tijd waarin Een revolverschot speelt, zijn de onmacht en de afhankelijkheid van de vrouw nog altijd heel groot. Het dorp staat klaar met roddel en achterklap, en er is dan ook veel sociale controle zoals we steeds zien in verhalen uit die tijd, nog meer als ze zich op het platteland afspelen.

De roman is eigenlijk erg modern ondanks de archaïsche taal. Die taal is allitererend en poëtisch, en er zijn ook prachtige beschrijvingen van personages en het omringend landschap in te vinden. De psychologie van beide zussen is van groot belang die zeer goed en levendig naar voren komen. Je begrijpt hun motieven en drijfveren waarom ze doen wat ze doen. Ook het perspectief krijgt een modern tintje mee, daarvoor moet je goed letten op het begin en het einde. De alleswetende verteller schrijft het verhaal namelijk neer vanuit de eerste hand. Je hebt dan ook nog eens een modern, spannend plot; Virginie Loveling weet erg goed toe te werken naar wat er met haar personages staat te gebeuren. De verhaalde tijd is gecomprimeerd: slechts een 180 bladzijden geven het leven van de zussen weer over zo’n 2 jaar.

Als je alles samen legt, is dit een plaatje van een boek: prachtige taal, geweldige psychologische persoonsbeschrijvingen in weinig woorden, een roman met moderne stijlelementen zo vlak na de naturalistische stroming (en het begin van het realisme in de literatuur) en een oplopende spanning om u tegen te zeggen. Een revolverschot dateert nochtans uit 1911. Het is echter niet al te dik, en het verhaal neemt je direct mee vanaf de eerste bladzijde. Met andere woorden: dit is een geweldige aanrader!