Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Geniale caleidoscopische raamvertelling over superdiversiteit

Nathalie B1 15 februari 2021
Bernardine Evaristo (1959, VK) ontving samen met de Canadese Margaret Atwood in 2019 de Booker Prize for Fiction voor haar achtste boek Girl, Woman, Other, in 2020 vertaald naar het Nederlands door Lette Vos als Meisje, Vrouw, Anders. Evaristo groeide op in Woolwich, Londen als vierde van acht kinderen van een katholiek Iers-Engelse moeder en een Nigeriaanse vader met Braziliaanse roots en werd auteur en theatermaakster.

In Girl, Woman, Other beschrijft Evaristo de levens van 12 vrouwen van verschillende achtergronden over verschillende decennia heen; de jongste is 19, het oudste nog levende personage 93. Allen hebben ze gemeen dat ze van gekleurde achtergrond zijn of gekleurde voorouders hebben. Voor de rest zijn hun levens en karakters heel verschillend.
Spil in het boek is Amma, een toneelschrijfster van in de 50, die we in het eerste hoofdstuk leren kennen, en die met de première van haar laatste nieuwe toneelstuk De laatste amazone van Dahomey in het National Theatre, eindelijk echt hoopt door te breken. (Over de amazones van het oude Afrikaanse koninkrijk Dahomey een gebied in het zuiden van het huidige Benin, een vrouwelijk regiment soldaten dat vanaf de 17e eeuw tot aan de koloniale verovering door de Fransen, gekend was voor zijn agressiviteit, genadeloosheid en vechtlust en bestond tot 1901). Amma is gekend voor haar theaterstukken waarin ze vrouwen van kleur centraal stelt en op haar première dagen uiteindelijk heel wat personages uit de korte verhalen die deze caleidoscopische raamvertelling eigenlijk samenstellen, op. Natuurlijk zijn er een aantal aspecten van Amma terug te vinden in het leven van de schrijfster zelf.

Dan komen de hoofdstukken over haar dochter Yazz en over een van haar twee partners Dominique. Yazz, een jonge, moderne vrouw met een heterogeen groepje vrienden, toont liefde voor haar moeder maar vindt ze toch te voorbijgestreefd in haar doen en handelen; Dominique zal zich na een verkeerd afgelopen avontuur uiteindelijk toch settelen in de VS. Het is opvallend hoeveel thema’s worden aangesneden. De personages zijn zo verschillend van elkaar omdat ze uit verschillende generaties komen (van Yazz tot Hattie en nog verder in de tijd), uit verschillende rangen en standen (Carole, LaTisha, Grace, …), zich willen profileren voor hun gemeenschap en de perfectie willen bereiken (Shirley), net gewoon zichzelf willen zijn en niet volgens een bepaald gender willen leven (Megan/Morgan) of ook niets (willen) afweten van een toevallige gemengde afkomst (Penelope). Zelfs de olie-ontginning door het Brits-Nederlandse Shell in Nigeria wordt terloops aangeraakt, hoe actueel kan een boek toevallig zijn? (In jan ’21 winnen vier Nigeriaanse boeren in Nederland een belangrijke rechtszaak van deze multinational wier landbouwgronden vervuild werden door lekken in de Shell-oliepijpleidingen.) Kolonisatie en dekolonisatie, slavernij, de socio-economische ontwikkeling van het VK zelf, Blacklivesmatters, Metoo: al deze thema’s doorsnijden de levens van de 12 geportretteerde vrouwen en tonen de genialiteit van de auteur.

Van allen krijg je in verschillende mate hun ontwikkeling mee, en zie je waarom ze geworden zijn wie ze zijn, en waarom ze welke keuzes maken. Het multiculturele Londen maar ook de hardheid en de isolatie van het leven in de jaren 40 en 50 aan de kust (Plymouth) en op het platteland (Greenfields farmhouse) wordt naar voren gebracht. Het boek is enorm rijk aan verhalen en levens om te ontdekken. Alle personages zijn op zoek naar erkenning en een plaats in de maatschappij, of ze nu aan het begin van hun leven staan of ze in volle gemoedsrust hun leven willen afsluiten. Ook door hun relaties en vriendschappen laten ze zich bepalen. Ontroerende stukken wisselen af met wat spannendere stukken als een personage weer een andere richting uitgaat, de mix is perfect. De auteur laat je in de schoenen van de andere staan en het leven door hun bril bekijken.

Het boek heeft een aparte schrijfstijl waaraan men wel eerst gewoon moet worden: zinnen beginnen niet met hoofdletters, en er worden geen punten aan het einde van een alinea gebruikt. Gelukkig is hier, eveneens in het Engelse e-book, mee rekening gehouden en werden de nodige inspringingen behouden. Ondanks deze techniek en ook ondanks de voortdurende sprongen in tijd en perspectief word je na een korte inwerkingsperiode meegesleept door de overduidelijke vertelkunst van de auteur. Een brok geschiedenis die op dergelijke magistrale manier doorheen een roman verweven en vanuit verschillende invalshoeken bekeken wordt, is echt wel een mustread.

“you’ve really suffered, Yazz says. I feel sorry for you, not in a patronizing way, it’s empathy, actually
I haven’t suffered, not really, my mother and grandmother suffered because they lost their loved ones and their homeland, whereas my suffering is mainly in my head
it’s not in your head when people deliberately barge into you
it is compared to half a million people who died in the Somali civil war. I was born here and I’m going to succeed in this country, […]
Yazz? I’m not a victim, don’t ever treat me like a victim, my mother didn’t raise me to be a victim.”
2

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Nathalie B1

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.