Dystopisch knap geschreven verhaal dat twijfels zaait
In dit boek bevinden we ons in een nabije toekomst in de nieuwe totalitaire en autocratische staat Gilead, gesticht nadat deze de regering van de Verenigde Staten heeft omvergeworpen. Het verhaal wordt verteld door Offred, of Vanfred (in de Nl versie), het hoofdpersonage van het boek. Dit is niet haar eigen naam natuurlijk. Zij is één van de dienstmaagden en alle dienstmaagden zijn aan een Commander en diens vrouw toegewezen om kinderen te kunnen baren, omdat zij nog vruchtbaar zijn. Of-fred of Van-fred, is haar naam want zij hoort bij een commander die Fred(erick) heet. Door rampen die uitbraken voordat Gilead werd gesticht, is de vruchtbaarheid van de bevolking er namelijk erg op achteruit gegaan, door chemische vervuiling, straling en andere milieurampen. Naast de dienstmaagden zijn er nog de Martha’s, de huishoudsters; de Aunts of Tantes, de opleidsters van het opvangcentrum voor de pas aangekomen dienstmaagden, en de vrouwen van de ‘commanders’ worden de ‘wifes’ genoemd. Als dienstmaagd zit Offred in een vreemde driehoeksverhouding met de Commander en zijn vrouw Serena Joy, zonder liefde weliswaar.
Offred vertelt ons zowel haar eigen situatie en de situatie van de dienstmaagden in het algemeen als de weinige herinneringen in haar vorige leven met haar man Luke en haar dochtertje, haar vriendin Moira en haar moeder, die ze echter heel moeilijk voor zich kan halen omdat ze zo gebrainwasht is ondertussen door alles wat er met haar is gebeurd. Deze zaken lopen allemaal door elkaar maar zijn toch gemakkelijk uit elkaar te halen. Behalve dan Moira: als zij op een dag aankomt in het centrum, herkennen ze elkaar in een oogopslag en proberen ze met elkaar in contact te blijven ook al wordt het hen aan alle kanten moeilijk gemaakt.
Er zijn namelijk in heel hun gesloten samenleving Guardians, aan hun eigen huizen en op straat, en daarnaast ook nog eens ‘Eyes’ of ‘Ogen’, mensen die hen volgen waar ze maar willen, waardoor ze heel hard moeten oppassen wat ze doen en zeggen. Personen die de leer van de staat in twijfel trekken, kritiek uiten op eender welke manier, of iets doen dat zondig is tegen de zeer puriteinse leer van Gilead kunnen worden opgepakt en verdwijnen door ze te folteren, vermoorden of weg te sturen naar de ‘Kolonies’ waar heel zwaar werk moet worden verricht met het opkuisen van chemische rommel, lijken, enz. Het is zowat het ergste lot wat mensen die in Gilead moeten wonen, zou kunnen overkomen.
Maar Moira was Offred’s vriendin van vroeger, van de tijd voor Gilead, en ze hebben samen veel meegemaakt. Offred was zelf een vrijgevochten vrouw vooraleer Gilead werd gesticht, en Moira was een vrijgevochten lesbische vrouw. Wetenschappers, dokters, homoseksuelen, andersdenkenden: allen werden en worden ze vervolgd om de alleenheerschappij van Gilead niet te laten verstoren door factoren van buitenaf. Als we met Offred meegaan naar vroeger, worden haar gedachten meer omfloerst en vager en net als zijzelf kan je je als lezer niet ontdoen van het feit dat ze – toch zeker in het begin – ook gedrogeerd moet zijn geweest om haar zo volgzaam te krijgen en vele feiten van haar vorige leven te doen vergeten. De pijn voor het verlies van haar dochtertje samen met haar man is natuurlijk het hardste. Deze pijn wordt zelden uitgesproken maar komt terug bij sommige activiteiten in haar huidige leven die Offred aan haar doen denken. De naam van haar dochtertje komen we echter nooit te weten.
Er wordt inderdaad veel uitgelegd en achteraf verteld in het boek van gebeurtenissen die voordien plaats vonden. Mij stoorde dit niet echt. Het geeft misschien net wat minder schwung aan het boek, toch is het verhaal origineel en in feite vooral neerdrukkend en benauwend genoeg om het spannend te houden. Geraakt Offred nog ooit buiten deze beklemming, op welke manier heeft ze dit verslag kunnen maken en nalaten? Sommige stukken zijn misschien wat saaier dan andere omdat er minder in gebeurt, maar dan zoom je ook meer in op de handelingen en de gedachten van Offred waardoor je heel goed met haar kan meeleven. De controle op de inwoners van Gilead is totaal. Daar zie je de achtergrond van de schrijfster in terug, die dit boek schreef toen ze in West-Berlijn woonde en deze stad nog volledig ommuurd was door het IJzeren Gordijn. Ze bezocht er in die tijd Oost-Duitsland en Tsjechoslovakije aan de overkant van de Muur en het gevoel van behoedzaamheid en controle dat ze er tegenkwam, net zoals de angst voor de ‘andere’, is dan ook in deze roman gekropen.
Big Brother gaat in Gilead samen met een autocratisch regime dat volledig is onderworpen aan een geloof dat stoelt op het 17de -eeuwse Amerikaanse puritanisme en een patriarchale maatschappij, waarin de dienstmaagden en andere dienende functies de elite bedienen waaraan het hoofd een man staat, en de staat door mannen geleid wordt. Toch zijn er de functies van de Tantes en de vrouwen van de elite waarin ook vrouwen hun seksegenoten domineren en in sterke machtsposities zitten of misschien wel specifiek zijn ingebracht om zo te overheersen middels concurrentie en nijd, en zo door de verdeling van de macht er angst ontstaat in juist die klassen voor het verlies van de eigen machtspositie.
De historische notities die als een epiloog verschijnen, zijn eigenlijk het verslag van een colloquium waarbij een prof gespecialiseerd in de Gileadiaanse studies in 2195 en duidelijk lang na de val van dit regime een lezing geeft over dit verhaal en zijn ideeën erover deelt. Je komt ook niet onmiddellijk te weten of de cultuur en de mentaliteit van hemzelf en van zijn publiek van die toekomstige tijd wel overeenkomen met onze manier van leven nu. Er wordt niets geschreven dat dit tegenspreekt, maar zeker weet je dit ook niet. De schrijfster laat ons door deze epiloog eigenlijk nog met meer vragen achter dan we al hadden na het eigenlijke verhaal.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nathalie B1
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
