Onbevredigend ongemakkelijk verhaal dat blijft hangen

Helden van de grens gaat over een vlucht vooruit, naar een nieuwe vrijheid, een identiteit, en zingeving, en tegelijkertijd over een vrouw die haar eigen grenzen aftast en daar haar twee kinderen in meesleurt. Niet echt een makkelijk verhaal om lezen.

In het begin begint het nog op een rustige manier. De veertigjarige Josie heeft als tandarts in de staat Ohio gewerkt, maar zowel haar relatie als haar praktijk heeft ze moeten opgeven. Op haar vriend Carl heeft ze nooit kunnen rekenen, haar praktijk heeft ze kwijtgespeeld door een nutteloze rechtszaak. Ze heeft een moeilijke jeugd achter de rug. Haar biologische ouders waren een soort hippies die als psychiatrisch verpleegkundigen in een instelling werkten, maar door een nationaal schandaal rond die instelling en tevens door hun vreemde opvoedingsmethoden wilde ze niets meer met haar ouders te maken hebben.
Josie kwam als tiener in contact met twee vrouwen op een sleutelmoment in haar leven, die haar wilden helpen met de ‘ontvoogding’ van haar ouders, waarvan ze vooral Sunny toch lang als moederfiguur heeft gehad. Daardoor kwam ze in contact met haar ‘zus’, Sam, die ook al door deze twee vrouwen was opgenomen vanwege haar eigen familiale achtergrond en dus ook al een rugzakje heeft.

Nu heeft ze Ohio achter zich gelaten, is ze geland met haar kinderen Paul en Anna, twee bijzondere kinderen volgens haarzelf, op Anchorage in Alaska, en heeft ze een aftandse camper gehuurd voor drie weken. En dan vertrekken ze voor een road trip waarop ze veel avonturen zullen meemaken, en soms meevallers en soms tegenslagen dienen te verwerken. Haar zus, Sam, heeft er een toeristisch bedrijfje en gidst er voor toeristen, en woont er met haar meisjestweeling in het plaatsje Homer.

Sommige scènes waarin Josie haar vriend en haar oude woonplaats beschrijft, zijn héél grappig. Ze heeft het gehad met Carl, en met de stad in Ohio waar ze de laatste jaren met haar vriend en kinderen gewoond heeft. Ze beschrijft deze plek als een hippe buurt waar jonge dertigers en veertigers hun kinderen naar speciale privéscholen doen en tijd genoeg hebben om naar alle gratis activiteiten te kunnen gaan op de school van hun kinderen die de ouders beiden als sociale verplichting zouden moeten zien maar wat zij zich als alleenstaande werkende moeder niet kan veroorloven. Waar velen milieubewust en gezond eten, naar de fitness gaan en er veel fietsers, of eigenlijk wielertoeristen, zijn waar ze een groeiende hekel aan lijkt te hebben omdat ze voorbij racen en niet omkijken naar anderen.

Carl, haar ex-vriend, ziet ze als een lafaard, iemand zonder ruggengraat en met zwakke darmen die altijd ‘op de plee zit’, en die nog nooit een echte job heeft gehad, en altijd maar wat (bijeen) gescharreld heeft zonder echt plan. Haar toenmalige ‘schoonmoeder’ kon ze wel goed verdragen, die haar zoon ook met lede ogen niet als volwassene aanzag. Over haar vriend laat Josie zich wel komisch uit maar ook met een wrange ondertoon.

Haar tandartspraktijk waar ze werk kon geven aan een aantal werknemers (en een ziekteverzekering, erg belangrijk in de VS, ook in dit boek!), is Josie kwijtgespeeld door een aansprakelijkheidsrechtszaak waar ze erg bitter door geworden is, ook al had ze al heel lang geen plezier meer in haar werk. Daarnaast rouwt ze ook om een jonge patiënt waarmee ze altijd een erg goed contact had en die als soldaat om het leven is gekomen.

Josie loopt samen met haar kinderen weg van haar verplichtingen en omgeving waar ze zich al lang niet meer goed in voelde. Ze wordt heel geloofwaardig uitgewerkt, en we worden vakkundig meegenomen in haar gedachtegang en hoe ze zich juist voelt. Haar personage is heel volledig in het boek. Ook haar kinderen leer je best goed kennen. Paul wordt voor zijn acht jaar heel volwassen gemaakt, misschien wel wat té veel. En op het einde vindt ze zelfs dat haar dochtertje van drie, vier jaar is gegroeid en probeert ze al wat serieuzere dingen op haar uit. Veel te vroeg natuurlijk.
De opvoedkunde van Josie is echter wat eng: ze biedt haar kinderen geen routine meer, ze laat hen niet meer naar school gaan waardoor ze in Alaska geen leeftijdgenootjes en andere sociale contacten meer hebben zodat ze zich ook op sociaal vlak verder kunnen ontwikkelen.

De vertelde tijd van het boek is eveneens verwarrend omdat er soms sprake is over enkele weken, en dan weer enkele dagen. Josies gepraat over de natuur en het ruige landschap die haar kinderen zouden laten groeien in hun persoonlijkheid, ergerden me zelfs.

Een heel aantal andere zijfiguren komen niet allemaal even goed uit de verf, maar dat was misschien ook niet echt de bedoeling. Soms zijn deze ook eerder bedoeld om als parodie of als cliché te dienen in het verhaal.

Josie zelf evolueert niet in haar denken, of soms veel te laat. Ze kijkt op naar haar zus Sam, bij wie ze in het plaatsje Homer enkele dagen verblijven, en die volgens haar alles goed voor elkaar heeft, hoewel je ook te weten komt dat ze dit vooral ook over elkaar denken. Met dit verschil dat Sam al meer beseft dat twijfels over je leven als volwassene eigenlijk gewoon dat leven uitmaken.

Je begrijpt uit het boek dat heel wat Amerikanen die naar Alaska trekken naar een nieuwe vrijheid hunkeren, dat er ‘helden van de grens’ wonen die de ruige wilde natuur aankunnen en een sterke persoonlijkheid hebben, en hoe/of Josie en haar kinderen er uiteindelijk ook zouden kunnen worden.

De climax op de laatste pagina’s is toch vooral ongemakkelijk om te lezen. De beslissingen van Josie zijn meestal niet doordacht en lopen regelmatig verkeerd af. Het geheel is mooi, vlot gebracht en goed leesbaar en het blijft hangen, maar hier en daar niet helemaal geslaagd. Daarvoor is het te onbevredigend.