Las Mark Zuckerberg ooit Lijmen van Willem Elsschot?
Lijmen/Het been is een klassieker van Willem Elsschot (1882-1960), ook verfilmd en waarschijnlijk één van zijn meest gelezen boeken. De romans Lijmen (1923) en Het been (1938) zijn moeilijk apart te beschouwen. Het verhaal van Lijmen staat nog wel op zichzelf, maar Het been kan niet apart gelezen worden van het eerste deel. Is dit werk zoveel jaren later nog vlot te lezen en actueel? Het antwoord is volmondig ja!
Elsschot/Alfons De Ridder rekent in dit boek af met de reclamewereld waarin hij zelf werkte om zijn kost te verdienen. Want ook werkelijk al Elsschots boeken hebben enkele autobiografische kenmerken meegekregen, overgoten met een fictieve saus. In het begin van Lijmen leert Elsschots alter ego, Frans Laarmans, op een avond in de kroeg de heer Boorman kennen, het is overigens het eerste boek waarin beide heren ten tonele gevoerd worden. Laarmans is in zijn eigen leven het spoor even bijster en als Boorman hem als het ware verordent bij hem te komen werken, weet hij niet hoe het af te slaan en komt hij te werken voor het ‘Algemeen Wereldtijdschrift voor Financiën, Handel, Nijverheid, Kunsten en Wetenschappen’. Hij zal meer en meer beïnvloed worden door de onvermurwbare sluwe zakenman die Boorman is en die in hem zijn opvolger ziet. Door bij verschillende soorten zakenlui te gaan ‘lijmen’ om in dit tijdschrift te adverteren en ineens een groot aantal exemplaren zelf aan te kopen, verdienen Boorman en nu ook zijn nieuwe collega hun geld. Maar het is eigenlijk allemaal gebakken lucht. De teksten waarin ze hun klanten voorstellen, zijn als het ware een ‘template’ die tegenwoordig met een computerprogramma gemakkelijk ‘gepersonaliseerd’ zouden kunnen worden.
Op een dag komen ze terecht bij een smederij van liftjes van Mevr. Lauwereyssen en haar broer, waar die eerste de broek draagt en de bevelen uitdeelt. Door de handige Boorman wordt ze echter ‘gelijmd’ omdat hij in haar ogen zo mooi spreekt over hun zaak, en op die manier worden ze voor een groot geldbedrag – zeker in die tijd voor een kleine zaak – in de luren gelegd. Aan Laarmans de ondankbare taak om elke afbetaling te gaan innen, waar hij overigens meer en meer last mee zal krijgen. Mevr. Lauwereyssen heeft een been dat haar parten speelt en dat niet meer mee wil. In Het been komen Boorman en Laarmans, als ze na een hele tijd samen weer op tocht gaan, heel toevallig Mevr Lauwereyssen terug tegen, en voelt Boorman zich eindelijk schuldig door de toestand waarin zij zich bevindt, omdat zij haar been verloren heeft. Hij wil die schuld koste wat kost terugbetalen wat hem heel wat hoofdbrekens zal kosten. Zij wil namelijk helemaal niets meer te maken hebben met hém.
Zijn gebruik van ironie en zijn heerlijke taalgebruik maken dit tot een heel hilarisch boek, toch zeker zijn eerste verhaal Lijmen heeft heel wat humor en woordspelletjes in zich. Elsschot schrijft dikwijls het één terwijl hij het ander bedoelt:
"Ze voelen iets en gaan zitten denken als iemand die zijn geweten onderzoekt. En opeens heb je daar het dwaallicht van den twijfel dat uit de nevelen opstaat. […] Honderden malen heb ik patiënten bijgestaan in hun strijd, met al de kracht die ik putte uit de kans om een zaak af te sluiten, maar tevergeefs."
Dit komt in het boek uit de mond van meneer Boorman, maar het is net hij die goed zal varen om zo snel mogelijk de twijfel van zijn klanten om zijn contracten te tekenen de kop in te drukken. Het tweede deel, Het been, is een wat minder komiek verhaal waarin de schuldaflossing en het proces met Mevr Lauwereyssen de hoofdmoot vormt.
Zijn taal mag dan hier en daar wat archaïsch voorkomen nu, toch zijn Elsschots boeken door zijn korte en eenvoudige zinnen – zeker in vergelijking met zijn literaire tijdgenoten – nog vrij goed te begrijpen in onze tijden. De pen waarmee hij de gehaaide trucs van Boorman beschrijft, is vlijmscherp en kan nu nog gezien worden als kritiek op de multinationaal ontwikkelde bedrijfswereld. De dialogen kan je door je eigen ogen en oren mee beleven, en klinken volledig plausibel, ook al is er soms wat naïviteit gemoeid bij de tegenpartijen van Boorman, in het eerste deel dan toch.
Het naschrift van de Nederlandse Vrouwkje Tuinman sluit door haar persoonlijke noot over haar ervaringen met Elsschot in haar studietijd volledig in dezelfde humoristische stijl het boek af.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nathalie B1
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
