Een verzetsboek over een onderdrukkend kafkaiaans gevangenissysteem
Alleen de bergen zijn mijn vrienden van Behrouz Boochani: wat een boek! Dit schrijven, deze getuigenis, gaat door merg en been. Dit boek kon ik niet in één adem uitlezen, ook al omdat het niet altijd even gemakkelijk te begrijpen is. Deze memoires vormen niet alleen een verschrikkelijke tragische getuigenis vanuit de Australische gevangeniskampen voor vluchtelingen op het eiland Manus (Papoea-Nieuw-Guinea) maar vooral ook een diepgaande analyse van het onderdrukkende Australische gevangenissysteem dat er werd ingezet om mensen, wiens enige 'fout' het is om te vluchten van geweld en armoede en een ander leven te willen opbouwen, te folteren en hun waardigheid af te pakken.
Behrouz Boochani (Iran, 1983)is een Koerdisch-Iraanse journalist, mensenrechtenactivist, schrijver en filmproducent. Hij werd geboren in het westen van Iran. Hij werd vastgehouden in het gevangeniskamp op Manus Island van 2013 tot de sluiting in 2017. Hij moest er op het eiland blijven totdat hij pas in september 2019 samen met zijn mede-ex-gevangenen naar Port Moresby werd overgebracht. In november 2019 had hij een visum van 1 maand om te spreken op verschillende activiteiten in Nieuw-Zeeland en naar verluidt is hij ook na het aflopen van dit visum in Nieuw-Zeeland gebleven.
De afwisselend prozaïsche en poëtische memoires in Alleen de bergen zijn mijn vrienden tikte Boochani in als korte Whatsapp-berichten op een verborgen smartphone en werden zo van achter de hekken van Manus Prison naar buiten gesmokkeld. Een boek dat in zulke omstandigheden geschreven is en zulke hoge ogen scoort, is zeer uitzonderlijk en waarschijnlijk nooit eerder gepubliceerd. Het mag ook niet louter in het rijtje van de boomende vluchtelingenliteratuur weggezet worden die vooral getuigenissen brengt en zo vooral meer empathie probeert te bereiken. Nog meer dan dat is dit boek een verzetsboek geworden waarin een kafkaiaans gevangenissysteem geanalyseerd wordt, waar in het boek regelmatig naar verwezen wordt als het ‘Kyriarchale Systeem’; er wordt zo een nieuw verhaal gecreëerd en opties worden onderzocht om hiertegen in verzet te gaan of tenminste toch meer tegen bestand te zijn.
Tegelijkertijd mengt Boochani zijn Koerdische manier van verhalen vertellen met het rapporteren van de verschrikkelijke omstandigheden in zijn boek, waardoor dit literair ook een sterke waarde krijgt. In detail en tegelijkertijd poëtisch beschrijft Boochani de eindeloze rijen, het voedselgebrek, de communicatierestricties, de kapotte stroomgeneratoren en de rampzalige sanitaire voorzieningen en wat dit allemaal met mensen doet, hij geeft de slachtoffers van dit rampzalige onmenselijke beleid op geheel eigen wijze een gezicht.
A horrified youth with a face pale with fear/
Trying to protect himself for hours on end/
Fighting as he was cornered in different parts of the prison/
Fighting hopelessly/
Fighting till he can’t think straight/
Fighting till he loses control/
But the fighting finally stops/
It all stops/
It eventually stops right here/
It finally stops/
Here in this desolate cubicle.
De restricties en regels die de ‘Manus Prison Theory’ kenmerken zijn compleet willekeurig en volledig van de pot gerukt tegenover gestrande vluchtelingen, die in de meeste gevangenissystemen wereldwijd zelfs als onmenselijk beschouwd worden voor gedetineerde criminelen. Vele essentiële rechten zoals voedsel, een telefoongesprek, een normaal bezoek bij een arts of een tandarts worden ofwel de gevangenen totaal ontzegd, slechts voorgehouden als een onbereikbare ‘beloning’ of enkel voorzien voor de snelsten en handigsten onder hen. De brandende hitte op Manus wordt eveneens ingezet om de gedetineerden te breken. De Papuaanse bewakers die er worden tewerkgesteld vanwege een tewerkstellingscontract met de PNG-overheid, zijn volgens Boochani de laagste in de hiërarchie en hen dicht hij ook meer menselijkheid toe dan de Australische bewakers/eenheden, omdat zij enkel aan die laatste kunnen gehoorzamen door angst voor hardhandige represailles.
Ik las dit boek in het Engels omdat ik het had aangekocht vooraleer de Nederlandse vertaling uitkwam bij Uitgeverij Jurgen Maas . Het boek werd van het Farsi naar het Engels vertaald door de Australisch-Iraanse filosoof Omid Tofighian, en van het Engels naar het Nederlands door Irwan Droog. Het boek won de prestigieuze Victorian Literary Award 2019, de grootste Australische Literatuurprijs net als de Victorian Premier’s Prize for Non Fiction. Het oordeel van de jury luidde: ‘Een verbluffend kunstwerk en een kritische beschouwing die zich niet eenvoudig laat omschrijven… een literaire triomf, verwoestend en transcendent.’
Samen met de Nederlandse Iraniër Arash Kamali Sarvestani uit Eindhoven maakte Boochani door middel van stiekem gemaakte opnamen met zijn telefoon in 2017 de documentaire Chauka, Please Tell Us the Time. (Met de titel van de film verwijst Sarvestani naar de vrij hopeloze toestand waarin de vluchtelingen op Manus verkeerden. Ze wisten niet hoe lang ze daar nog moesten blijven. Zonder stip aan de horizon verliest tijd aan betekenis. De chauka, een inheemse vogel op Manus, biedt wat verlichting, want over de chauka gaat een mooi verhaal. Aan de manier waarop hij zingt, kun je precies horen hoe laat het is. https://www.ed.nl/eindhoven/iranier-uit-eindhoven-maakt-film-over-de-wanhoop-van-vluchtelingen~a1281bd3/ )
En vooral: lees dit! Een eyeopener!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nathalie B1
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
