Persoonlijke memoires doorspekt met oproep tot actie

Melinda Gates (1964) is tegenwoordig bekend als een Amerikaanse filantrope en vrouw van de beroemde zakenman en multimiljonair Bill Gates, de bekendste oprichter van de firma Microsoft. Ze leerde haar man kennen toen ze zelf bij Microsoft begon te werken. Ze is covoorzitter samen met haar man van de Bill & Melinda Gates-Foundation die op verschillende domeinen veel initiatieven in verschillende landen ondersteunt met het grote kapitaal dat ze ter beschikking hebben, zowel vanuit het bedrijf Microsoft als van andere donoren (waaronder de andere filantroop en multimiljonair Warren Buffett). Dat doet de stichting vooral met oog op de positie van de vrouw, zoals de gezondheid van moeders en kinderen, gezinsplanning en anticonceptie, onderwijs voor meisjes, vrouwen die in de landbouw werken, maar ze werkt ook rond tropische ziekten, leidt een naar de VS gericht onderwijsprogramma, etc.

In The moment of lift: Hoe krachtige vrouwen de wereld veranderen vertelt  Melinda Gates haar persoonlijke verhaal  over de keuze voor haar gezin en later de oprichting en de leiding van de Gates-stichting. In elk hoofdstuk snijdt ze een thema aan dat doorheen de tijd is opgenomen en werd gefinancierd door de stichting. Terwijl de Gates-stichting al langer bezig was voor de verbetering van de mondiale gezondheid door het ondersteunen van het onderzoek en de ontwikkeling en verspreiding van vaccins tegen de meest ernstige ziektes in lage inkomenslanden (malaria, tuberculose, Hiv/Aids) en maternale gezondheid, legde ze later ook de focus op gezinsplanning en anticonceptie, waar Melinda Gates blijkbaar scherp voor aangepakt werd op bepaalde fora.  Door haar achtergrond als praktiserende katholiek in de door het geloof doordrongen Verenigde Staten lag het namelijk niet voor de hand om op deze controversiële terreinen te werken, ook al lijken dit nu verworven rechten te zijn voor de geseculariseerde (West-)Europese maatschappij. Toch is dit slechts het geval in een klein stukje van de wereld.

Op dat moment leerde ze volgens haar zelf pas echt het woord te nemen als  mensen- en vrouwenrechtenactiviste. Ze had namelijk gemerkt door het bezoeken van hun partners wereldwijd dat het gebruik van anticonceptiemiddelen vrouwen in staat stelde hun zwangerschappen uit te stellen en hun aantal kinderen te controleren.  Zo konden kinderen gezonder opgroeien, van meer en beter onderwijs genieten en meer kansen krijgen. Waardoor levens werden gespaard en de armoede waarin de gezinnen leefden, er op achteruit ging. Meer dan eens hamert Melinda Gates er op dat de mensen en de organisaties die de Gates-stichting ondersteunt, aantonen dat als vrouwen meer macht krijgen over hun leven, dit ook leidt naar gemeenschappen die beter zijn voor iedereen. Hiervoor wordt trouwens ook samengewerkt met de mannen uit de gemeenschappen waar de gefinancierde partnerorganisaties hun werk doen. Vrouwen uit hun moeilijke omstandigheden halen en doen opstijgen, en hen kansen bieden om hun eigen leven te leiden, werkt voor iedereen: dat is de belangrijkste boodschap uit dit boek. 

Melinda Gates getuigt over de realiteit van het terrein en over de cijfers rond kindhuwelijken, verkrachting, huiselijk geweld, vrouwelijke genitale verminking, onbetaald huiselijk werk, etc. Ze spreekt de emoties van haar lezers op een nogal Amerikaanse sterk persoonlijke manier aan maar die soms toch oppervlakkig lijkt. Ook laat ze haar voorbeelden van persoonlijkheden waar ze naar opkijkt, niet onbenoemd. Zo heeft ze het over de Zweedse professor Hans Rosling die in 2017 gestorven is en wereldvermaard was op het vlak van internationale gezondheid en vooral voor zijn manier van het presenteren van statistiek over de staat van de wereld, over het Pakistaanse meisje Malala Yousafzai die de Nobelprijs voor de Vrede won en op kwam voor onderwijs voor meisjes, en de Nederlandse prinses Mabel van Oranje, van wie ze onder de indruk raakte, toen zij haar man verloor en toch haar werk voor het Forum van Young Global Leaders voortzette.

The moment of lift mag weliswaar een getuigenis zijn van een rijke Amerikaanse vrouw die alle kansen heeft gekregen en op een Amerikaanse manier aan liefdadigheid doet, met de Bill & Melinda Gates Foundation laten Melinda Gates en haar man zich omringen door sterke adviseurs en werken ze op belangrijke terreinen om de wereld een beetje beter achter te laten. De vertaling, uitgevoerd door Vera Sykora, van dit bijwijlen droge leesvoer had af en toe wel wat vlotter mogen zijn.