Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Deel drie: een overgangsboek dat nog steeds boeit

Nathalie B1 10 mei 2018
Deel drie van de Bruggenbouwers-reeks van Jan Guillou speelt zich af in de jaren ‘20 en ‘30 van de 20ste eeuw. De eerste wereldoorlog heeft de drie broers zwaar getroffen, na enkele omzwervingen over de wereld hebben ze elkaar teruggevonden. De familie van Lauritz heeft zich in het rijke Saltsjöbaden in Zweden genesteld, niet zo ver van Stockholm, nadat hun oudste zoon Harald vanwege zijn Duitse afkomst op school in Bergen bijna was doodgeslagen.
Oscar en zijn nieuwe vrouw, iemand die we ook uit de vorige boeken kennen, hebben zich net zoals Sverre in Berlijn gevestigd. Opnieuw is dit een knap geschreven verhaal doordrenkt van de Europese geschiedenis.

Ook al hebben ze allemaal de tijd nodig om aan hun nieuwe leven te wennen, liggen er in dit deel geen grote gevaren op de loer. Wel komen er opnieuw een aantal gebeurtenissen voor die de levens van de broers en hun kinderen verder tekenen. Vooral Harald, de oudste zoon van Lauritz en Ingeborg, leren we beter kennen. Wat bij hem al ontloken was na het voorval in Bergen, is zijn Duits nationalistische gevoel, en dit ontwikkelt zich op een schrikbarende manier verder. Omdat hij het moeilijk krijgt op de Zweedse school, wordt hij naar zijn oom en tante in Berlijn gestuurd om daar les te volgen, wat hem veel beter zal bevallen. Hoewel zijn familie daar hem nog enigszins probeert in het gareel te houden, zijn Harald’s nationalistische sympathieën te ver ontwikkeld. In een poging hem toch enigszins in een keurslijf te laten lopen en niet bij gewelddadige ‘straatbendes’, zoals de Sturmabteilungen, denkt zijn oom Oscar dat het leger toch nog voor hem geschikt is, maar daar komt hij wel in contact met de vroege machtsspelletjes in de almaar machtiger wordende NSDAP en volgt hij toch nog zijn eigen weg. Hij komt bij toeval op een goede plaats terecht in de buurt van ‘oom Hermann’ Göring …

Oscar en zijn vrouw zijn in feite een hele andere mening toegedaan dan Harald. Oscar is de minst politieke van de twee maar heeft vanwege zijn dienstjaren in het Duitse Afrika-leger een heel andere mening gekregen over de menselijke natuur en de machtswellust, is hij maar weinig vooroordelen toegedaan en is hem tegelijkertijd de status toegekomen van een graag geziene oorlogsofficier-veteraan, en dit beschermt zijn familie tot dan toe grotendeels van te veel bemoeienissen van het meer en meer gemilitariseerde Berlijn en Duitsland van eind jaren ‘30. Zowel zij als Sverre kunnen naar buiten toe tegen die tijd hun eigen meningen en sympathieën minder en minder uiten. Onder normale omstandigheden kan Sverre ook nog steeds niet met zijn homoseksuele geaardheid naar buiten komen uiteraard, hoewel hij wel steeds de juiste horecazaken weet te vinden net zoals in Londen en Parijs, waar hij gelijkgezinden kan tegenkomen.

Dankzij zijn communistische vrouw komt Oscar vanaf het begin dat ze zich in Berlijn settelen, en later ook Sverre, in aanraking met links georiënteerde kunstenaars. Bruno (Taut), architect tijdens de Weimarrepubliek en Bert (Bertolt Brecht), beginnend proza-en theaterschrijver, zijn de beste vrienden van zijn vrouw. Naast Alfred (Döblin) duikt ook Thomas Mann een paar keer in dit boek op, die mij lijkt te achtervolgen met niet alleen zijn Toverberg, en ook nog eens in een nieuw boek van de Duitse Svealena Kutschke dat momenteel ook gelezen wordt. Dit kan geen toeval meer zijn! Ook in dit boek was hij al bekend als dé Nobelprijswinnaar trouwens.

Oscar heeft ook het roer van het Duitse Lauritzen-patrimonium overgenomen, en heeft hun kapitaal vooral in onroerend goed gestoken, in Berlijn maar ook in de oude stad in Dresden, wat de broers op dat moment het beste uitkomt, volledig onwetend van wat er in het komende decennium zal voorvallen uiteraard.
Ook de Olympische spelen van 1936 in Berlijn passeren de revue. Lauritz zal deze spelen bezoeken en daar zijn zoon tegenkomen die als soldaat is opgeroepen voor de beveiliging van het grote evenement.
Als lezer met alle voorkennis uit het verleden, is het vreemd om al deze dingen over de zaken en de levens van de Lauritzens te lezen die een vreemde bijsmaak krijgen daar je al weet hoe de geschiedenis zich verder zal ontwikkelen. Het is als het ware een omgekeerde spanningsboog die Guillou hier heel slim toepast omdat je als lezer natuurlijk te weten wil komen hoe het hen verder zal vergaan in die veranderende omstandigheden.

Naar het einde van het boek toe, haalt de familiegeschiedenis van Oscar’s vrouw hen in en gaat de hele familie ter bescherming van de steeds groter wordende haat in nazi-Duitsland tegenover joden, communisten, gewone bedrijfsdirecteurs en andersdenkenden toch hun broer achterna naar Zweden. Dat is dan ook het sein dat deze relatief rustige periode achter de rug is en de komende periode in het volgende deel één van de meest turbulente in de Europese en in de Lauritzen-geschiedenis zal worden. Ook al is dit een overgangsboek net zoals de overgangsperiode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, toch kan de Europese lezer/es weer heel wat culturele en politieke referenties herkennen en is het opnieuw de vertelkunst van Guillou die hem/haar aan het boek gekluisterd houdt. Op naar het vierde deel dan maar?

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Nathalie B1

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.