Hoe sus ik de bevolking in slaap?
Het boek Voedingsmythes is ingedeeld in thema’s (afvallen, suiker, boter kaas en eieren, gif en kanker, groente en fruit, gezondheid uit een potje, natuurlijk en gezond, drinken) en bevat per thema allemaal korte stukjes. Telkens wordt een stelling of mythe besproken. De bedoeling is dan om de stellingen en mythes te ontkrachten of bevestigen. Bij elk stukje wordt de situatie duidelijk geschetst, en wordt er getracht een wetenschappelijke klinkende uitleg te geven. De uitleg is in eenvoudige taal en vlot geschreven. Op het einde van ieder stukje alsook op het einde van ieder thema wordt een conclusie getrokken. Soms verwijst de schrijver ook terug naar andere plaatsen in het boek en wordt dan een bladzijdeaanduiding geven. Achteraan het boek staat een lijst met referenties gerangschikt op voorkomen in het boek.
Met zijn achtergrond van professor emeritus-hoogleraar Voedingsleer aan de Vrije Universiteit Amsterdam en door gebruik te maken van referenties wil Martijn B. Katan aangeven dat hij de waarheid in pacht heeft. Helaas spreekt Katan zichzelf regelmatig tegen. Zo zegt hij bijvoorbeeld dat dik worden geen kwestie is van stoffen in voedsel, maar van goedkoop (pag. 85, er op doelende dat goedkoop eten dik maakt en bovendien dat je van goedkoop eten meer koopt en meer eet). Op pagina 185 volgt dat het eten lekker goedkoop en makkelijk moet zijn. Maar, zegt hij dan: "Veel lekker, goedkoop eten is rijk aan suiker..." vs "Vaak is de gezonde keuze meteen de goedkoopste" op pagina 202. Misschien is het in Nederland anders dan in België, maar in België is wit brood 20% goedkoper dan volkoren brood. En niet zoals in het boek wordt beweerd even duur.
Ook beweert Katan dat "suiker niet ongezond is, je wordt er alleen maar een beetje dik van" (op pagina 26) vs de uitspraak "suiker is niet echt gezond" (op pagina 63). En nog verder in het boek lezen we dan dat te veel suiker zorgt voor allerlei gezondheidsproblemen. Wat is nu de uiteindelijke conclusie? Of wil Katan ons toch doen geloven dat dikke mensen niet ongezonder zijn dan slanke mensen? De wereld gezondheidsorganisatie (WHO) denkt daar nochtans anders over.
Regelmatig komt het voor dat Katan in zijn boek oneerlijke of niet onderbouwde informatie geeft. Hij geeft toe dat er in moderne granen en groenten minder mineralen zitten, maar hij schrijft: "voor ons rijke westerlingen is dat niet zo relevant" (pag. 199). Waarom niet? Wat heeft rijk zijn daar mee te maken? Een op de acht kinderen in België groeit trouwens op in armoede. Katan beweert dat er in Nederland geen grote tekorten zijn op vlak van vitaminen en mineralen. Een blik op de website van hematologie.nl leert dat 10% van de jong-adolescenten een ijzertekort heeft en het aantal vrouwen met een tekort ligt nog heel wat hoger. Ook lopen er heel wat mensen rond met een magnesiumtekort.
Katan schrijft dat transvetten bijna helemaal uit de voeding verdwenen zijn (pag. 32), zullen we eens langs de koekjesrekken lopen? Of hij dicht resultaten aan studies toe die er niet in te vinden zijn, bijvoorbeeld op pag. 56: "Glycemische index geen effect op gewicht", maar dit gegeven is helemaal niet onderzocht in de aangegeven studie. Of hij laat na positieve resultaten te vermelden, bijvoorbeeld op pag. 27: "maaltijdvervangende shakes van Herbalife verlaagden beter de lichaamsvetmassa dan het normale dieetplan" vindt hij gewoon niet de moeite om te vermelden.
Ook laat Martijn Katan heel wat belangrijke studies over bepaalde onderwerpen links liggen, bijvoorbeeld op pag. 32, waar de stelling dat verzadigd vet slecht is voor hart- en bloedvaten niet geflankeerd wordt door de meest recente conclusies daaromtrent te vermelden. Katan kan dat ook niet meer vermelden, omdat heel die stelling recent onderuit is gehaald, maar hij blijft die mythe nog wel in heel zijn boek gebruiken. En dan is er nog zijn stelling dat het niet bewezen is dat groenten en fruit helemaal niet bijdragen aan een gezonder en efficiënter lichaam. Weer gaat hij hier tegen wat wetenschappelijk geconcludeerd is in. Nochtans spreekt hij ook zichzelf hier tegen op onder andere pag. 111. Alsook met de conclusiezin: "Je valt alleen af als je komkommer eet in plaats van Magnums". Maar waarom zou je moeten afvallen, dik zijn was toch niet ongezond? En volgens de zijn boek Voedingsmythes is het "niet bewezen" dat groenten eten de gezondheid bevordert. Waarom zou men dan komkommer moeten eten?
Martijn Katan hanteert in zijn boek Voedingsmythes ook niet altijd dezelfde normen. Alleen als ze in zijn kraam passen zijn het de goede normen. Zo is een onderzoek met 100 of 150 mensen of een korte looptijd als het hem niet uitkomt niet uitgebreid genoeg en dus volgens hem volledig onbetrouwbaar, maar bij andere mythes wordt heel zijn stelling dan wel gebaseerd op onderzoek met 50 of 100 of 150 mensen of op kortdurende onderzoeken. De ene keer zal hij heel zijn conclusie baseren op onderzoeken met dieren en andere keren vindt hij dat resultaten van onderzoeken bij dieren nog geen bewijs zijn van het effect op mensen. Bijvoorbeeld op pagina 43, wanneer bewezen wordt dat ratten gemakkelijk verslaafd geraken aan suiker. Bovendien is ook al bij mensen bewezen dat ze verslaafd raken aan suiker, helaas heeft Katan deze studies vergeten opnemen. Misschien toch eens naar documentaire Fed-up kijken? Ook schrijft hij de ene keer dat experimenten niet mogen meetellen om iets wetenschappelijk te bewijzen, maar andere keren haalt hij dan wel experimenten aan om zijn gelijk wetenschappelijk te onder steunen.
Ook bevestigt hij nog maar eens de paradigma dat wetenschappers zeggen "Ge moet dat allemaal zo nauw niet nemen", maar zelf kijken ze wel goed uit met wat ze eten. Katan hekelt de mensen die liever geen smaakversterkers (pag. 118) of E-nummers (pag. 113) in hun eten willen en zeggen dat ze er slecht op reageren (allergisch), maar zelf mijdt hij de voedingsmiddelen met deze producten evenzeer.
Katan houdt ook mythes instant. ‘Een dieet is minder lekker en minder makkelijk, daarom eet men minder en valt men af’ (pag. 17). Je kan nochtans heel wat maaltijden klaarmaken die lekker zijn en geen invloed hebben op het gewicht. Ook zijn bewering dat er aanwijzingen zijn dat de overgewicht-epidemie aan het verminderen is berust maar op een zeer kleinschalig onderzoek (de omgeving van één school in Amsterdam waar men intens bezig is met voeding). Een onderzoek dat niet representatief is voor de gehele bevolking. Recente statistieken laten een heel ander beeld zien.
De opsomming van fouten, onjuistheden, vergetelheden en misleidingen in Voedingsmythes kan zo nog wel even doorgaan. Is er dan niets juist? Jawel hoor, er zijn nog enkele stellingen overgebleven: roken is ongezond en veel alcohol drinken eveneens, maar om dat te weten moet je niet door dit boek spartelen. Veel mensen hunkeren naar een oplossing voor hun overgewicht, hoofdpijn, buikpijn, slapeloosheid, stress, vermoeidheid, slappe huid en andere kwalen. Als je er iets aan wil veranderen lees dan vooral een ander boek, want dit boek wordt vooral gebaseerd op resultaten verkregen door het werk van grote lobbygroepen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nathalie Vercammen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
