De spiegel & het licht – Hilary Mantel Licht in donkere dagen.

Velen hebben er jaren op gewacht. Ik zelf iets minder lang, want ik raakte pas enkele maanden geleden bekend met de Cromwell trilogie. Wel heb ik er naar uitgezien-, naar deze grand finale.
De spiegel & het licht is het daverende einde van de trilogie, waarin schrijfster Hilary Mantel de laatste jaren en gebeurtenissen beschrijft in het leven van Thomas Cromwell,. Van zoon van een alcoholistische smid tot rechterhand van de koning en misschien wel de man met de meeste invloed aan het hof en daarbuiten.

Vaak vond ik Cromwell lastig te duiden. Je leest niet vanuit de alwetende verteller en daardoor blijft het soms gissen naar de beweegredenen van zijn handelen. Toch heb ik hem door de boeken heen steeds beter leren kennen. En waarderen. Al vat ik hem nog steeds niet helemaal. Zo verwondert het mij dat hij zich zo beijvert en zich inzet voor de geloofsvervolgde broeders en zusters. Zich inzet voor een vertaling van de Bijbel in het Engels. En dat hij omziet naar minderbedeelden. Maar tegelijkertijd zich ook bediend van slinkse manieren om zijn invloed aan het hof uit te breiden. Alsof de mensen niet meer dan pionen op een speelbord zijn. En hoe hij ogenschijnlijk de koning met raad en daad terzijde staat wanneer hij wéér van vrouw wil wisselen. Hoe kan een man enerzijds zo vroom zijn en zich inzetten voor het goede en anderzijds keihard spel spelen om zijn naam maar bevestigd te zien worden. Na 3 dikke pillen intrigeert de persoon Thomas Cromwell mij nog steeds.

De boeken van Mantel over het leven van Cromwell zijn romans. Fictie, al dan niet gebaseerd op feiten. De feitelijke gebeurtenissen dienen als raamwerk en Mantel heeft aan de hand van research dit raamwerk ingekleurd en hiermee ook Thomas kleur gegeven. Een roman en geen historisch werk. En toch heb ik veel geleerd over leven in de 16e eeuw. Over diplomatieke betrekkingen, het leven aan het hof, religieuze zaken, de vertaling van de Bijbel, volks- en bijgeloof, het middeleeuws dieet, economie, strafrecht en vrijetijdsbesteding. Mantel weet zo te schrijven dat ik in die wereld werd gezogen en het lukte om mijn eigen denkkader los te laten.

Dit laatste deel is opgedeeld in 6 delen, welke weer bestaan uit 2 of 3 hoofdstukken. Een lijvig werk. Bijna 1300 pagina's lang.Al vrij vroeg in het boek merk je de spanning. Mantel werkt toe naar climax. In gesprekken die Cromwell heeft waarschuwen vriend en vijand hem steeds vaker dat hij op zijn tellen moet passen. En als lezer, bekend met de grote lijnen van de geschiedenis, weet je dat Thomas ter dood zal worden veroordeeld. En tóch is die spanning voelbaar. Alsof de loop der dingen misschien nog veranderd zou kunnen worden als Cromwell maar een beetje terughoudender zou kunnen zijn. Of dat zijn dood wellicht vervroegd zou kunnen worden wanneer hij eerder onzorgvuldig handelt.

Dit is niet een luchtig tussendoortje. Dit boek, en de trilogie in het bijzonder, is stevige kost. Maar voedzaam. In mijn optiek is de Cromwell-trilogie bij uitstek geschikt voor die druilerige, kille herfst- en winterdagen. Dagen met Engels weer die je doen verlangen naar cottage pie en een goede, donkere pint.