De cirkel is rond

Henning Mankell is internationaal een van de best verkopende Zweedse auteurs, er gingen al meer dan vijfendertig miljoen exemplaren van zijn boeken over de toonbank. Zijn werk, dat toneel, jeugdboeken, romans en thrillers omvat, wordt in meer dan veertig talen vertaald. Vooral het personage Kurt Wallander is bekend over de hele wereld. De gekwelde man is het laatste Wallander boek.
Kurt Wallanders dochter Linda is zwanger en woont reeds een tijdje samen met de vader van het kind Hans von Enke. Wanneer Wallander wordt uitgenodigd op het feest ter ere van de vijfenzeventigste verjaardag van Hans vader Hakan, een gepensioneerde, hooggeplaatste zeeofficier, neemt Hakan Wallander in vertrouwen aangaande een zaak binnen de Zweedse marine die plaatsvond begin jaren tachtig. Een duistere periode uit de Zweedse geschiedenis in volle koude oorlog toen Rusland er herhaaldelijk van werd beschuldigd met onderzeeërs de Zweedse territoriale wateren binnen te dringen.
Wanneer Hakan von Enke enkele maanden later verdwijnt tijdens zijn dagelijkse ochtendwandeling in het Lilljanswoud in de buurt van Stockholm wordt dit voor Wallander een persoonlijke zaak. Wie zit er immers achter de verdwijning van de schoonvader van zijn dochter. Wallander die op dat moment op tijdelijk non-actief staat vanwege een zware beroepsfout bemoeid zich persoonlijk met de zaak en gaat op onderzoek uit. In tussentijd wordt hij grootvader en sukkelt hij ook meer en meer met zijn gezondheid. Ook op relationeel vlak zit hij in de knoop met zichzelf. Heeft hij nog genoeg levenslust en politiekennis om al deze knopen te ontwarren? Heeft hij nog antwoorden klaar op al de vragen die door zijn hoofd spoken of zijn deze al beantwoord maar laat zijn geest hem in de steek?
‘Je vergeet wat je je wilt herinneren, en onthoudt wat je wilt vergeten…’, met deze quote begint het laatste deel in de Wallander reeks en wat blijkt… heel het boek door is deze slagzin de essentie van het verhaal. Wallander kampt zowel op zijn werk als in zijn privéleven met vragen waar hij geen antwoord op heeft. Hij beseft dat hij zo langzamerhand aan zijn laatste levensfase begint. Hij heeft geen uitdagingen meer, wordt vergeetachtig, zijn diabetes wordt levensbedreigend en hij bekijkt het leven langzamerhand met het nodige cynisme en met zwartgalligheid. Mankell verweeft deze levensoverpeinzingen met een boeiende verhaallijn rond een stukje Zweedse militaire geschiedenis ten tijde van de koude oorlog.
De kritiek als zou De gekwelde man de nodige spanning en actie missen wordt weggevaagd door de schitterende vertelstijl. Mankell slaagt er wederom in om te boeien vanaf pagina één zonder hiervoor ingewikkelde complottheorieën en onmogelijke achtervolgingen nodig te hebben. Hij beperkt zich tot de naakte essentie van het verhaal, op een ongelooflijk mooie manier geschreven, zoals alleen Mankell dit kan. De gekwelde man is meer dan een waardige afsluiting van een reeks waarvan ik nu al kan zeggen dat ik het hoofdpersonage zal missen.