Goed maar wat minder evenwichtig verhaal
'Drie generaties in de ban van naziroofkunst' verkondigt de met een foto van een statig huis verluchte cover. Nazi-roofkunst, daar is toch al het nodige over gezegd, geschreven en geprocedeerd. Kan schrijver Robert Pollack hier nog iets aan toevoegen?
Jazeker. In zijn tweede boek is goed te merken dat ex-advocaat Pollack een expert is in roofkunst. Overheden en musea maken van zijn diensten gebruik als het gaat om teruggave van geroofde kunst. Die achtergrond zie je terug in de natuurgetrouwe details van het boek. Niet alleen van het soort en type kunst, maar ook van de manier waarop het achteroverdrukken van waardevolle kunstobjecten gebeurt en is gebeurd. Zoals in de Tweede Wereldoorlog: nog altijd duiken er vaak Joodse, kostbare objecten op die in 1940-1945 op enigmatische wijze zijn verdwenen.
Met zo’n kleptomanische actie start De vier elementen. We zijn in Berlijn in de jaren vlak voor de Tweede Wereldoorlog zal uitbreken. De Joodse bevolking voelt de agressie toenemen, ook de familie Hirsch. Rebecca en Emmanuel zitten in hun ruime huis waar twee schilderijen hangen van een vierluik: 'De Vier Elementen'. Plots vallen mannen in uniform binnen. SS-ers, die met veel geweld de bewoners komen ophalen. Als de stofwolken zijn opgetrokken, stopt er een onopvallende auto. Meneer Hofer komt nog iets anders ophalen: u mag raden wat.
Pollack brengt zo onmiddellijk de vaart in zijn verhaal, ook in den brede. Er komen beeldende beschrijvingen van de manier waarop de Joodse bevolking in de steden wordt behandeld. Wat begint als een lastercampagne, mondt rap uit in fysieke geweldsexplosies. De angst van de getroffen bevolkingsgroep is goed voelbaar, net als de genadeloosheid van de agressor.
De fijne kunst van de familie Hirscht blijft jarenlang zoek, tot het in de huidige tijd weer aangetroffen wordt bij industrieel Bernhard Wenzel. Advocaat Leo Spier krijgt de taak alles weer in het reine te brengen. Maar dat gaat niet zomaar. Hij wordt tegengewerkt door een verborgen vurige liefdesgeschiedenis en foute politieke ambities. Elementen genoeg voor een wervelende roman.
De romantiek zou daar zwaar aan bij kunnen dragen, maar op dat vlak blijft het een wat koele bedoening. In dit citaat laat de schrijver zien hoe Heinrich zijn uitgedoofde relatie met Elfriede ziet:
'Er was een tijd geweest dat hij ernaar zou hebben uitgezien om een paar uur alleen met Elfriede op haar kamer te kunnen doorbrengen. Hun vroegere vrijpartijen hadden plaatsgevonden in gestolen tijd, als haar ouders even niet thuis waren, of op plekken in de natuur. Maar hij zat op een stoel, terwijl zij door de klerenkast aan het rommelen was.
"Weet je al wat je op jouw vrijgezellenfeest gaat doen?" vroeg ze, terwijl ze zich omdraaide. "Hopelijk niet al te vieze dingen. Maar het mag wel, hoor. Het is zijn laatste kans, zei mijn moeder."
Ze giechelde. Haar hypocriete ruimdenkendheid was misselijkmakend.'
Heen en weer springend in de tijd, wisselt Pollack deze intermenselijke contacten af met de advocatuur. Je leest hoe de advocaat druk zet op de terugkrijgprocedure, en de nieuwe eigenaar probeert weg te glibberen. Dit is hoe een restitutieproces in zijn werk gaat. Boeiend maar vrij technisch.
Dat is een goeie samenvatting. Het verhaal heeft relatief veel aandacht voor die werkwijze van advocaten. Daardoor beklijven de andere elementen van de roman minder - de spanning, botsing van karakters. En de romantiek, die komt er, nou ja, niet romantisch vanaf. De advocaat zit de romancier in de weg. Technisch staat het er allemaal wel, maar het verhaal heeft moeite om gepassioneerd te worden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nico
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
